Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası 25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Toplumsal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin kimi hususlarının iptaline ait davayı sonuçlandırdı.
Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize bahis 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucunın ONANMASINA karar verildi.
Belletici öğretmenlere ait düzenleme hukuka uygun bulunmuştu
Davacı Sendika tarafınca; dava konusu düzenleme ile belletici öğretmenlik bakılırsavinin resen verileceği, istekli olanların kıymetlendirilmesi gerektiği, bu misyonun gönüllülük temeline nazaran yürütülmesinin eğitim-öğretim hayatının işleyişi için daha uygun olacağı, zarurî olarak verilen belletici öğretmenlik bakılırsavinin öğretmenlerin derde düşmesine niye olduğu, pansiyonun bağlı bulunduğu okulun takımlı öğretmenlerinin nazaranvlendirilmesinde de istekliler içinden nazaranvlendirme yapılması gerektiği argüman edilmekte ise de, pansiyonlarda evvela ve sıklıkla pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kayıtlı öğrencilerinin kalmakta olduğu göz önünde bulundurulduğunda; okulun ve pansiyonun fiziki şartları, pansiyon ile ilgili yaşanabilecek mümkün problemlerde okul ve pansiyon idaresi ile bağlantı, öğrenci talepleri ve öğrenci öğretmen irtibatı üzere konular dikkate alınarak, öncelikli olarak o okulun takımlı öğretmenlerinin belletici öğretmen olarak gorevlendirilmesinde ve bu gorevlendirmenin de resen yapılmasında kamu faydası ve hizmet gereklerine karşıtlık bulunmadığı nedeni öne sürülerek, davanın reddine karar verilmiştir.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Temel No: 2021/1884
Karar No: 2022/1283
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Sendikası
VEKİLİ: Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Bakanlığı
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri…
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucunın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Toplumsal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin 10. unsurunun 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “%5’i” ibaresinin, 12. hususunun 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan “ilköğretim ve ortaöğretim” ibaresi ile “olup vazifeli bulundukları yerleşim ünitesinde çocuklarının devam edeceği seviyede ve tıpta okul bulunmayanların öğrenci olan” ibaresinin ve 39. hususunun 1. fıkrasının eksik düzenlenme niçiniyle iptali istenilmiştir.
Daire sonucunın özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucuyla; davalı yönetimin yola ait itirazı yerinde görülmeyerek işin aslına geçilmiş,
Anayasa’nın 10. ve 42. hususları, 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı yahut Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Toplumsal Yardımlara Ait Kanun’un 4. ve 14. unsurları, 2698 sayılı Ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu’nun 2. unsurunda yer alan belletici tarifi ile 16. hususu, Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Toplumsal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin 10. hususunun 1. fıkrasının (b) bendi, 12. hususunun 1. fıkrasının (d) bendi ile 39. unsurunun 1. fıkrasında yer alan kurallar aktarılarak,
Dava konusu Yönetmeliğin 10. unsurunun 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “%5’i” ibaresi tarafından;
Yönetmeliğin “Kontenjan dağılımı” başlıklı 10. hususunda, “Her yıl tespit edilen parasız yatılılık yahut bursluluk kontenjanlarının,
a) %10’u 2828 sayılı Toplumsal Hizmetler Kanunu ve 5395 sayılı Çocuk Müdafaa Kanunu kapsamına giren öğrenciler ile 3713 sayılı Terörle Uğraş Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun yahut bu Kanun kararları uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlar, 2453 sayılı Yurt haricinde bakılırsavli İşçiye Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2566 sayılı Kimi Kamu nazaranvlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci, 56 ncı, mülga 64 üncü unsurları ve 65 inci hususunun birinci fıkrasının (d) bendi ile 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununun 47 nci unsuru kapsamında harp yahut görev malulü sayılanların öğrenci olan çocuklarına,
b) %5’i Bakanlığa bağlı resmi okul yahut kurumlarda takımlı yahut kontratlı olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına,
c) %5’i ailesinin oturduğu yerleşim ünitesinde ortaokul, özel eğitim ortaokulu yahut imam-hatip ortaokulu bulunmayan öğrencilere,
ç) %80’i (a), (b) ve (c) bentleri haricindeki öteki öğrencilere” ayrılacağının düzenlendiği,
Mülga Yönetmelik’te, Bakanlığa bağlı resmi okul yahut kurumlarda takımlı yahut kontratlı olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına %15 kontenjan ayrılmasına karşın, kullanılan kontenjanın 2014 yılında %8,54, 2015 yılında %7,79, 2016 yılında ise %6,30 olduğu, her yıl boş kalan kontenjan oranının arttığı ve bu niçinle öğretmen çocuğu olmayan parasız yatılılığı kazanan öğrencilerin mağduriyetine sebep olunduğunun anlaşıldığı,
İdarelerin süreç tesis ederken kendilerine Anayasa ve kanunlarla çizilen çerçeve ortasında takdir hakkına sahip olduklarının açık olduğu, yönetimlerin; düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, uygulamaları çağın gereklerine ve toplumun gereksinimlerine uygun olarak değiştirip, bir daha düzenlemesi, kamu hizmetine hükümran olan unsurlardan biri olan uyarlama (değişkenlik) prensibi uyarınca hem bir misyon tıpkı vakitte bir yetki niteliği taşıdığı,
Bu niçinle, takdir hakkı kapsamında tesis edilen düzenlemede hukuka karşıtlık bulunmadığı,
Dava konusu Yönetmeliğin 12. unsurunun 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan ibareler tarafından;
Dava konusu Yönetmeliğin “Parasız yatılılığa direkt yerleştirme” başlıklı 12. unsurunda, “Aşağıdaki öğrenciler boş kontenjanlara müddet kaydı aranmaksızın parasız yatılı olarak yerleştirilir.
a) 2828 sayılı Toplumsal Hizmetler Kanunu kapsamındaki öğrenciler.
b) 5395 sayılı Çocuk Muhafaza Kanunu kapsamındaki öğrenciler.
c) 3713 sayılı Terörle Gayret Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun yahut bu Kanun kararları uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlar, 2453 sayılı Yurt haricinde nazaranvli Çalışana Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2566 sayılı Kimi Kamu gorevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci, 56 ncı, mülga 64 üncü hususları ve 65 inci hususunun birinci fıkrasının (d) bendi ile 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununun 47 nci hususu kapsamında harp yahut görev malulü sayılanların öğrenci olan çocukları.
ç) Doğal afet ve savaş üzere olağanüstü durumlar niçiniyle korunmaya muhtaç duruma düşen öğrenciler.
d) Bakanlığa bağlı resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğretmen olup nazaranvli bulundukları yerleşim ünitesinde çocuklarının devam edeceği seviyede ve cinste okul bulunmayanların öğrenci olan çocukları.
e) Başbakanlığın müsaadesiyle ülkemizde okutulmak üzere getirilen yabancı asıllı öğrenciler. …” kararının yer aldığı,
10/07/2008 tarih ve 26932 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Toplumsal Yardımlar Yönetmeliği’nin 17. unsurunun 1. fıkrasının (f) bendinde, “Kurumlarda öğretmen olup da nazaranvli bulundukları yerde çocuklarının devam edeceği seviyede okul bulunmayanların çocukları”nın Bakanlıkça belirlenecek kontenjan kadarının imtihansız olarak parasız yatılılığa yerleştirileceği düzenlemesine yer verildiği,
Ancak, devir prestijiyle mevcut eğitim sistemi dikkate alındığında, imtihanla öğrenci alan okullar ile imtihansız öğrenci alan okulların birebir seviyede olduğundan kelam edilemeyeceği için, yönetim tarafınca eğitim sistemi hakkında bir değerlendirilme yapılmadan tüm ortaöğretim kurumlarının birebir seviyede değerlendirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamakta olup, “düzey” ibaresinin okullar tarafınca imtihanla öğrenci alan ve almayan okullar formunda kıymetlendirilmesi gerektiği,
Anılan Yönetmeliği ilga eden dava konusu Yönetmeliğin 12. unsurunda de, bu vurguyu haklı kılar formda “düzeyde ve türde” tabirine yer verilmek suretiyle tereddüt yaşanmamasının amaçlandığı,
Bu niçinle, normlar hiyerarşisine uygun olarak takdir hakkı çerçevesinde tesis edilen düzenlemede hukuka terslik bulunmadığı,
Dava konusu Yönetmeliğin 39. hususunun 1. fıkrası tarafından;
2698 sayılı Kanun’un “Belleticilerin gorevlendirilmesi” başlıklı 5. unsurunda, öğrencilerin ders saatleri haricinde eğitim ve nezaret faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere belleticilerin nazaranvlendirileceği, nazaranvlendirmenin, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları öğretmenleri içinden valilik onayı ile yapılacağının açıklandıği,
Dava konusu Yönetmeliğin “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen nazaranvlendirilmesi” başlıklı 39. unsurunun 1. fıkrasında, “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik nazaranvi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda bakılırsav yapan takımlı öğretmenler tarafınca yürütüleceği” kuralına yer verildiği,
Davacı Sendika tarafınca; dava konusu düzenleme ile belletici öğretmenlik vazifesinin resen verileceği, istekli olanların kıymetlendirilmesi gerektiği, bu misyonun gönüllülük temeline bakılırsa yürütülmesinin eğitim-öğretim hayatının işleyişi için daha uygun olacağı, mecburî olarak verilen belletici öğretmenlik nazaranvinin öğretmenlerin badireye düşmesine niye olduğu, pansiyonun bağlı bulunduğu okulun takımlı öğretmenlerinin bakılırsavlendirilmesinde de istekliler içinden bakılırsavlendirme yapılması gerektiği tez edilmekte ise de, pansiyonlarda evvela ve sıklıkla pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kayıtlı öğrencilerinin kalmakta olduğu göz önünde bulundurulduğunda; okulun ve pansiyonun fiziki şartları, pansiyon ile ilgili yaşanabilecek mümkün problemlerde okul ve pansiyon idaresi ile irtibat, öğrenci talepleri ve öğrenci öğretmen bağlantısı üzere konular dikkate alınarak, öncelikli olarak o okulun takımlı öğretmenlerinin belletici öğretmen olarak nazaranvlendirilmesinde ve bu nazaranvlendirmenin de resen yapılmasında kamu faydası ve hizmet gereklerine terslik bulunmadığı nedeni öne sürülerek, davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN ARGÜMANLARI:
Davacı tarafınca, mülga Yönetmelik’te öğretmen çocuklarına ayrılan kontenjanın %15 olduğu, dava konusu Yönetmelik ile bu oranın %5’e düşürüldüğü, kontenjanların belirlenmesinde davalı yönetime takdir hakkı tanınmış ise de, bu yetkinin sınırsız olmadığı, kamu faydası ve hizmet gereklerine uygun kullanılması gerektiği, öğretmen çocuklarına ayrılan kontenjanın %15’ten %5’e düşürülmesindeki münasebetin anlaşılamadığı, yapılan düzenlemenin ölçülülük, gereklilik ve hedefe uygunluk unsurlarıyla bağdaşmadığı, imtihansız olarak kontenjandan yararlanma imkanının, sadece Bakanlığa bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında bakılırsav yapan öğretmenlerin çocuklarına tanındığı, Bakanlığa bağlı mesleksel eğitim merkezleri, halk eğitim merkezleri, anaokulu, öğretmen konutu üzere kurumlarda çalışan öğretmenlerin çocuklarına bu hakkın tanınmadığı, bu durumun eşitlik unsuruna karşıt olduğu, öğretmenlerin nazaranv yaptığı yerde çocuklarının devam edeceği seviyede ve çeşitte okulun bulunması kuralının aranmasının hukuka karşıt olduğu, mesela Çorum’da nazaranv yapan bir öğretmenin çocuğu, başarılı bir puan alıp İstanbul Kabataş Lisesine girmeye hak kazansa bile, Çorum’da Anadolu Lisesi bulunduğu için bu haktan yararlanamayacağı, re’sen verilecek belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik misyonunun mağduriyete yol açacağı üzere hukuka muhalif olduğu, bu durumun angarya yasağı ve dinlenme hakkına muhalif olduğu, destek Kanun’da resen gorevlendirmeye ait yönetime bir yetki verilmediği, yapılması gerekenin; pansiyonun bağlı olduğu okulda misyon yapan öğretmenlerden istekli olanlar içinden bakılırsavlendirme yapılması, muhtaçlığın karşılanamaması durumunda yerleşim ünitesinde nazaranv yapan öğretmenlerden istekli olanların gorevlendirilmesi, buna karşın gereksinimin karşılanamaması durumunda ise, resen gorevlendirmenin gündeme gelmesi biçiminde bir düzenleme olduğu, bir daha, sadece takımlı öğretmenlere bu misyonun verilmesinin de hukuka ters olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı yönetim tarafınca, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen sonucun adap ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen niçinlerin, sonucun bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI:
Temyiz isteminin reddi ile Daire sonucunın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten daha sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin en son kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nun 49. unsurunda yer alan;
“a) misyon ve yetki haricinde bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka alışılmamış karar verilmesi,
c) Tarz kararlarının uygulanmasında sonucu etkileyebilecek nitelikte kusur yahut eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar yordam ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen tezler sonucun bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR kararı:
Açıklanan niçinlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize husus 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucunın ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 07/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize bahis 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucunın ONANMASINA karar verildi.
Belletici öğretmenlere ait düzenleme hukuka uygun bulunmuştu
Davacı Sendika tarafınca; dava konusu düzenleme ile belletici öğretmenlik bakılırsavinin resen verileceği, istekli olanların kıymetlendirilmesi gerektiği, bu misyonun gönüllülük temeline nazaran yürütülmesinin eğitim-öğretim hayatının işleyişi için daha uygun olacağı, zarurî olarak verilen belletici öğretmenlik bakılırsavinin öğretmenlerin derde düşmesine niye olduğu, pansiyonun bağlı bulunduğu okulun takımlı öğretmenlerinin nazaranvlendirilmesinde de istekliler içinden nazaranvlendirme yapılması gerektiği argüman edilmekte ise de, pansiyonlarda evvela ve sıklıkla pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kayıtlı öğrencilerinin kalmakta olduğu göz önünde bulundurulduğunda; okulun ve pansiyonun fiziki şartları, pansiyon ile ilgili yaşanabilecek mümkün problemlerde okul ve pansiyon idaresi ile bağlantı, öğrenci talepleri ve öğrenci öğretmen irtibatı üzere konular dikkate alınarak, öncelikli olarak o okulun takımlı öğretmenlerinin belletici öğretmen olarak gorevlendirilmesinde ve bu gorevlendirmenin de resen yapılmasında kamu faydası ve hizmet gereklerine karşıtlık bulunmadığı nedeni öne sürülerek, davanın reddine karar verilmiştir.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Temel No: 2021/1884
Karar No: 2022/1283
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Sendikası
VEKİLİ: Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Bakanlığı
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri…
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucunın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Toplumsal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin 10. unsurunun 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “%5’i” ibaresinin, 12. hususunun 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan “ilköğretim ve ortaöğretim” ibaresi ile “olup vazifeli bulundukları yerleşim ünitesinde çocuklarının devam edeceği seviyede ve tıpta okul bulunmayanların öğrenci olan” ibaresinin ve 39. hususunun 1. fıkrasının eksik düzenlenme niçiniyle iptali istenilmiştir.
Daire sonucunın özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucuyla; davalı yönetimin yola ait itirazı yerinde görülmeyerek işin aslına geçilmiş,
Anayasa’nın 10. ve 42. hususları, 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı yahut Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Toplumsal Yardımlara Ait Kanun’un 4. ve 14. unsurları, 2698 sayılı Ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu’nun 2. unsurunda yer alan belletici tarifi ile 16. hususu, Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Toplumsal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin 10. hususunun 1. fıkrasının (b) bendi, 12. hususunun 1. fıkrasının (d) bendi ile 39. unsurunun 1. fıkrasında yer alan kurallar aktarılarak,
Dava konusu Yönetmeliğin 10. unsurunun 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “%5’i” ibaresi tarafından;
Yönetmeliğin “Kontenjan dağılımı” başlıklı 10. hususunda, “Her yıl tespit edilen parasız yatılılık yahut bursluluk kontenjanlarının,
a) %10’u 2828 sayılı Toplumsal Hizmetler Kanunu ve 5395 sayılı Çocuk Müdafaa Kanunu kapsamına giren öğrenciler ile 3713 sayılı Terörle Uğraş Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun yahut bu Kanun kararları uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlar, 2453 sayılı Yurt haricinde bakılırsavli İşçiye Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2566 sayılı Kimi Kamu nazaranvlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci, 56 ncı, mülga 64 üncü unsurları ve 65 inci hususunun birinci fıkrasının (d) bendi ile 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununun 47 nci unsuru kapsamında harp yahut görev malulü sayılanların öğrenci olan çocuklarına,
b) %5’i Bakanlığa bağlı resmi okul yahut kurumlarda takımlı yahut kontratlı olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına,
c) %5’i ailesinin oturduğu yerleşim ünitesinde ortaokul, özel eğitim ortaokulu yahut imam-hatip ortaokulu bulunmayan öğrencilere,
ç) %80’i (a), (b) ve (c) bentleri haricindeki öteki öğrencilere” ayrılacağının düzenlendiği,
Mülga Yönetmelik’te, Bakanlığa bağlı resmi okul yahut kurumlarda takımlı yahut kontratlı olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına %15 kontenjan ayrılmasına karşın, kullanılan kontenjanın 2014 yılında %8,54, 2015 yılında %7,79, 2016 yılında ise %6,30 olduğu, her yıl boş kalan kontenjan oranının arttığı ve bu niçinle öğretmen çocuğu olmayan parasız yatılılığı kazanan öğrencilerin mağduriyetine sebep olunduğunun anlaşıldığı,
İdarelerin süreç tesis ederken kendilerine Anayasa ve kanunlarla çizilen çerçeve ortasında takdir hakkına sahip olduklarının açık olduğu, yönetimlerin; düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, uygulamaları çağın gereklerine ve toplumun gereksinimlerine uygun olarak değiştirip, bir daha düzenlemesi, kamu hizmetine hükümran olan unsurlardan biri olan uyarlama (değişkenlik) prensibi uyarınca hem bir misyon tıpkı vakitte bir yetki niteliği taşıdığı,
Bu niçinle, takdir hakkı kapsamında tesis edilen düzenlemede hukuka karşıtlık bulunmadığı,
Dava konusu Yönetmeliğin 12. unsurunun 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan ibareler tarafından;
Dava konusu Yönetmeliğin “Parasız yatılılığa direkt yerleştirme” başlıklı 12. unsurunda, “Aşağıdaki öğrenciler boş kontenjanlara müddet kaydı aranmaksızın parasız yatılı olarak yerleştirilir.
a) 2828 sayılı Toplumsal Hizmetler Kanunu kapsamındaki öğrenciler.
b) 5395 sayılı Çocuk Muhafaza Kanunu kapsamındaki öğrenciler.
c) 3713 sayılı Terörle Gayret Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun yahut bu Kanun kararları uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlar, 2453 sayılı Yurt haricinde nazaranvli Çalışana Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2566 sayılı Kimi Kamu gorevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci, 56 ncı, mülga 64 üncü hususları ve 65 inci hususunun birinci fıkrasının (d) bendi ile 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununun 47 nci hususu kapsamında harp yahut görev malulü sayılanların öğrenci olan çocukları.
ç) Doğal afet ve savaş üzere olağanüstü durumlar niçiniyle korunmaya muhtaç duruma düşen öğrenciler.
d) Bakanlığa bağlı resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğretmen olup nazaranvli bulundukları yerleşim ünitesinde çocuklarının devam edeceği seviyede ve cinste okul bulunmayanların öğrenci olan çocukları.
e) Başbakanlığın müsaadesiyle ülkemizde okutulmak üzere getirilen yabancı asıllı öğrenciler. …” kararının yer aldığı,
10/07/2008 tarih ve 26932 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Toplumsal Yardımlar Yönetmeliği’nin 17. unsurunun 1. fıkrasının (f) bendinde, “Kurumlarda öğretmen olup da nazaranvli bulundukları yerde çocuklarının devam edeceği seviyede okul bulunmayanların çocukları”nın Bakanlıkça belirlenecek kontenjan kadarının imtihansız olarak parasız yatılılığa yerleştirileceği düzenlemesine yer verildiği,
Ancak, devir prestijiyle mevcut eğitim sistemi dikkate alındığında, imtihanla öğrenci alan okullar ile imtihansız öğrenci alan okulların birebir seviyede olduğundan kelam edilemeyeceği için, yönetim tarafınca eğitim sistemi hakkında bir değerlendirilme yapılmadan tüm ortaöğretim kurumlarının birebir seviyede değerlendirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamakta olup, “düzey” ibaresinin okullar tarafınca imtihanla öğrenci alan ve almayan okullar formunda kıymetlendirilmesi gerektiği,
Anılan Yönetmeliği ilga eden dava konusu Yönetmeliğin 12. unsurunda de, bu vurguyu haklı kılar formda “düzeyde ve türde” tabirine yer verilmek suretiyle tereddüt yaşanmamasının amaçlandığı,
Bu niçinle, normlar hiyerarşisine uygun olarak takdir hakkı çerçevesinde tesis edilen düzenlemede hukuka terslik bulunmadığı,
Dava konusu Yönetmeliğin 39. hususunun 1. fıkrası tarafından;
2698 sayılı Kanun’un “Belleticilerin gorevlendirilmesi” başlıklı 5. unsurunda, öğrencilerin ders saatleri haricinde eğitim ve nezaret faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere belleticilerin nazaranvlendirileceği, nazaranvlendirmenin, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları öğretmenleri içinden valilik onayı ile yapılacağının açıklandıği,
Dava konusu Yönetmeliğin “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen nazaranvlendirilmesi” başlıklı 39. unsurunun 1. fıkrasında, “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik nazaranvi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda bakılırsav yapan takımlı öğretmenler tarafınca yürütüleceği” kuralına yer verildiği,
Davacı Sendika tarafınca; dava konusu düzenleme ile belletici öğretmenlik vazifesinin resen verileceği, istekli olanların kıymetlendirilmesi gerektiği, bu misyonun gönüllülük temeline bakılırsa yürütülmesinin eğitim-öğretim hayatının işleyişi için daha uygun olacağı, mecburî olarak verilen belletici öğretmenlik nazaranvinin öğretmenlerin badireye düşmesine niye olduğu, pansiyonun bağlı bulunduğu okulun takımlı öğretmenlerinin bakılırsavlendirilmesinde de istekliler içinden bakılırsavlendirme yapılması gerektiği tez edilmekte ise de, pansiyonlarda evvela ve sıklıkla pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kayıtlı öğrencilerinin kalmakta olduğu göz önünde bulundurulduğunda; okulun ve pansiyonun fiziki şartları, pansiyon ile ilgili yaşanabilecek mümkün problemlerde okul ve pansiyon idaresi ile irtibat, öğrenci talepleri ve öğrenci öğretmen bağlantısı üzere konular dikkate alınarak, öncelikli olarak o okulun takımlı öğretmenlerinin belletici öğretmen olarak nazaranvlendirilmesinde ve bu nazaranvlendirmenin de resen yapılmasında kamu faydası ve hizmet gereklerine terslik bulunmadığı nedeni öne sürülerek, davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN ARGÜMANLARI:
Davacı tarafınca, mülga Yönetmelik’te öğretmen çocuklarına ayrılan kontenjanın %15 olduğu, dava konusu Yönetmelik ile bu oranın %5’e düşürüldüğü, kontenjanların belirlenmesinde davalı yönetime takdir hakkı tanınmış ise de, bu yetkinin sınırsız olmadığı, kamu faydası ve hizmet gereklerine uygun kullanılması gerektiği, öğretmen çocuklarına ayrılan kontenjanın %15’ten %5’e düşürülmesindeki münasebetin anlaşılamadığı, yapılan düzenlemenin ölçülülük, gereklilik ve hedefe uygunluk unsurlarıyla bağdaşmadığı, imtihansız olarak kontenjandan yararlanma imkanının, sadece Bakanlığa bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında bakılırsav yapan öğretmenlerin çocuklarına tanındığı, Bakanlığa bağlı mesleksel eğitim merkezleri, halk eğitim merkezleri, anaokulu, öğretmen konutu üzere kurumlarda çalışan öğretmenlerin çocuklarına bu hakkın tanınmadığı, bu durumun eşitlik unsuruna karşıt olduğu, öğretmenlerin nazaranv yaptığı yerde çocuklarının devam edeceği seviyede ve çeşitte okulun bulunması kuralının aranmasının hukuka karşıt olduğu, mesela Çorum’da nazaranv yapan bir öğretmenin çocuğu, başarılı bir puan alıp İstanbul Kabataş Lisesine girmeye hak kazansa bile, Çorum’da Anadolu Lisesi bulunduğu için bu haktan yararlanamayacağı, re’sen verilecek belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik misyonunun mağduriyete yol açacağı üzere hukuka muhalif olduğu, bu durumun angarya yasağı ve dinlenme hakkına muhalif olduğu, destek Kanun’da resen gorevlendirmeye ait yönetime bir yetki verilmediği, yapılması gerekenin; pansiyonun bağlı olduğu okulda misyon yapan öğretmenlerden istekli olanlar içinden bakılırsavlendirme yapılması, muhtaçlığın karşılanamaması durumunda yerleşim ünitesinde nazaranv yapan öğretmenlerden istekli olanların gorevlendirilmesi, buna karşın gereksinimin karşılanamaması durumunda ise, resen gorevlendirmenin gündeme gelmesi biçiminde bir düzenleme olduğu, bir daha, sadece takımlı öğretmenlere bu misyonun verilmesinin de hukuka ters olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı yönetim tarafınca, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen sonucun adap ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen niçinlerin, sonucun bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI:
Temyiz isteminin reddi ile Daire sonucunın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten daha sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin en son kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nun 49. unsurunda yer alan;
“a) misyon ve yetki haricinde bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka alışılmamış karar verilmesi,
c) Tarz kararlarının uygulanmasında sonucu etkileyebilecek nitelikte kusur yahut eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar yordam ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen tezler sonucun bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR kararı:
Açıklanan niçinlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize husus 16/03/2021 tarih ve E:2017/726, K:2021/1578 sayılı sonucunın ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 07/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.