A
admin
Guest
Ağrı, toplumda en çok görülen şikâyetlerden biri olup tıp biliminin temelindeki amaç olan ‘ağrıyı dindirmek’ aksiyonunun yeridir. Karın ağrıları çabucak her insanın hayatı boyunca en az bir kere karşılaştığı gelip süreksiz yahut önemli bir durumdur. Karın ağrısının sebebini doğruca tanımlamak biroldukça hastalığın bu şikâyeti yapma potansiyelinin olmasından ötürü zordur. Bu ağrı patolojinin yeri, karın zarının tutulum biçimi ve iletildiği yollara bağlı farklılıklar gösterir. Ağrı içi boş organların gerilmesi, kuvvetli kas kasılmaları, organı saran kapsülün gerilmesi, kimyasal hasar üzere durumlarla kendisini gösterir. Endoskopik süreçler sırasında mide-barsak iç yüzünden alınan biyopsiler hasta tarafınca ağrı olarak algılanmaz ve süreç ağrısızdır.
Toplumda karın ağrısı denince akla en sık mide sorunları ve bağırsak enfeksiyonları gelir. Ansızın ve şiddetli başlayan karın ağrılarında akut apandisit, safra kesesi iltihabı, incebağırsak tıkanması, ülser delinmesi, dış gebelik yırtılması, mide-bağırsakları besleyen damarların tıkanması üzere ekseriyetle cerrahi teşebbüs gerektiren hastalıklar akla gelir. Değerle izlenmesi gereken öbür karın ağrısı niçinleri içinde safra kesesi taşı ağrısı, mide ülseri, böbrek taşı, gastrit, pankreatit, bayanlarda yumurtlama sancısı, ailevi akdeniz ateşi, karın cildinin uçuk enfeksiyonu (zona), yemek borusu iltihabı, karın içi apseleri, karın içi organların kanserleri ve en can sıkıcı olan açıklanamayan ağrılar (psikiyatrik bozuklukların bedensel yansıması) yer almaktadır.
Karında üst orta bölgenin ağrısında mide ülseri, mide kanseri, pankreatit, gastritler; sağ üst bölge ağrısında safra kesesi hastalıkları, karaciğer kanseri, apse, karaciğer büyümeleri; sağ alt bölge ağrısında apandisit, crohn hastalığı, kolon tümörleri, barsak veremi; sol üst bölge ağrısında pankreatit, spastik kolon, dalak hastalıkları; sol alt bölge ağrısında spastik kolon, kolon kanseri, kolonun divertiküler hastalığı; orta alt bölge ağrısında adet sancısı, dış gebelik, bayan genital enfeksiyonları, kimi tümörler akla gelebilir.
Hastalarda ağrının yeri, başlama formu, yayılımı, zamanı-süresi, eşlik eden belirtiler, nasıl giderildiği ayırıcı teşhiste fikir verir. Örneğin safra kesesi ağrısı (biliyer kolik) yağlı yemekten daha sonra meydana gelir, batın sağ üst kadranda yarım saat ortasında artarak belirir ve 4 saattilk evvel azalarak kaybolur. Ülser ağrısı yemekle azalır. Makus kokulu kusmalarda incebağırsak-kolon tıkanmaları düşünülür. Böbrek taşı ağrısı aralıklarla gelir ve doğum sancısı şiddetine kadar varabilir. Ansızın başlayan her mide bölgesi ağrısında bilhassa kalp hastalığı için muhakkak risk faktörleri de var ise kalp krizi düşünülmeli, bu mevzuda uyanık olunmalıdır. Öte yandan hamile bir hastada ani başlayan karın ağrısında apandisit, kolesistit, yumurtalık sorunları, düşük mümkünlüğü akla gelmelidir. Hasta değerlendirilirken ağrı kesici ilaç verilmemelidir. Hasta daima hareket halinde ise böbrek taşı, barsak tıkanıklığı; karın şiş ise batında sıvı yahut barsak tıkanıklığı; tahta karın formunda sertlik ve ağrı var ise karın zarı iltihabı hatırlanmalıdır.
Mide ülseri ağrısı; karın üst orta bölgesi yerleşimli, künt, ezici, kemirici, hafifçe-orta şiddette ağrıdır. Duodenal ülser ağrısı açlık ve yemeklerle daha bağlı (açlıkta artan, yemekle azalan). Mide ülseri ağrısı yemeklerle daha az bağlantılıdır. Ekseriyetle anti-asitlerle azalır. Akut apandisitte iştahsızlık, bulantı üzere ön belirtiler vardır. Başlangıçta karın üst orta-göbek etrafında ağrı olur. Akabinde bulantı ve kusma; 6-8 saat daha sonra da sağ alt kadrana inen ağrı meydana gelir. Çoklukla birinci ağrı gece başlar, fazlaca şiddetli değildir, birkaç saatte arttıktan daha sonra hafifçeler ve sağ alt kadrana iner. Buradayken giderek artan şiddette ve devamlı bir ağrı olur. Akut safra kesesi iltihabı (kolesistit) ağrısı biliyer kolikten ayrılamaz. Başlangıçta bir daha karın üst orta bölgesinde olur, daha sonra sağ üst kadrana geçer ve devamlı bir ağrıdır. kimi vakit sırt ve sağ omuzda hissedilir. Gaz ile bağı yoktur. Akut pankreatit ağrısı başlangıçta karın üst orta ve göbek etrafında, çoklukla ağır bir yemekten daha sonra gelişen ağrıdır. Giderek artar, saatler ortasında doruğa çıkar, bulantı kusma eşlik eder. Bele yansır. Öne eğilmekle azalır, sırt üstü yatmakla artar. Barsak tıkanmaları (mekanik) ağrısı şiddetli-kolik ağrılardır. En sık niye geçirilen ameliyatlara bağlı yapışıklıklardır. İnce bağırsak tıkanmalarında göbek etrafı ve sağ alt kadranda ağrı, safralı sık kusma; kalın bağırsak tıkanmalarında ise sol alt kadranda ağrı, dışkı biçiminde kusma olur. FMF (ailevi akdeniz ateşi)’de akut başlayan, şiddetli, ateşin eşlik ettiği, karın zarı bulguları olan ağrı vardır ve ekseriyetle ailede benzeri bir hasta vardır.
Bu yazı ile karın ağrısına dikkate çekmeyi hedefledim. sıradan bir gastritten kalp krizine kadar değişebilen geniş yelpazeli bu tablo kesinlikle önemsenmeli, başa geldiğinde doktora başvurulmalıdır.
Toplumda karın ağrısı denince akla en sık mide sorunları ve bağırsak enfeksiyonları gelir. Ansızın ve şiddetli başlayan karın ağrılarında akut apandisit, safra kesesi iltihabı, incebağırsak tıkanması, ülser delinmesi, dış gebelik yırtılması, mide-bağırsakları besleyen damarların tıkanması üzere ekseriyetle cerrahi teşebbüs gerektiren hastalıklar akla gelir. Değerle izlenmesi gereken öbür karın ağrısı niçinleri içinde safra kesesi taşı ağrısı, mide ülseri, böbrek taşı, gastrit, pankreatit, bayanlarda yumurtlama sancısı, ailevi akdeniz ateşi, karın cildinin uçuk enfeksiyonu (zona), yemek borusu iltihabı, karın içi apseleri, karın içi organların kanserleri ve en can sıkıcı olan açıklanamayan ağrılar (psikiyatrik bozuklukların bedensel yansıması) yer almaktadır.
Karında üst orta bölgenin ağrısında mide ülseri, mide kanseri, pankreatit, gastritler; sağ üst bölge ağrısında safra kesesi hastalıkları, karaciğer kanseri, apse, karaciğer büyümeleri; sağ alt bölge ağrısında apandisit, crohn hastalığı, kolon tümörleri, barsak veremi; sol üst bölge ağrısında pankreatit, spastik kolon, dalak hastalıkları; sol alt bölge ağrısında spastik kolon, kolon kanseri, kolonun divertiküler hastalığı; orta alt bölge ağrısında adet sancısı, dış gebelik, bayan genital enfeksiyonları, kimi tümörler akla gelebilir.
Hastalarda ağrının yeri, başlama formu, yayılımı, zamanı-süresi, eşlik eden belirtiler, nasıl giderildiği ayırıcı teşhiste fikir verir. Örneğin safra kesesi ağrısı (biliyer kolik) yağlı yemekten daha sonra meydana gelir, batın sağ üst kadranda yarım saat ortasında artarak belirir ve 4 saattilk evvel azalarak kaybolur. Ülser ağrısı yemekle azalır. Makus kokulu kusmalarda incebağırsak-kolon tıkanmaları düşünülür. Böbrek taşı ağrısı aralıklarla gelir ve doğum sancısı şiddetine kadar varabilir. Ansızın başlayan her mide bölgesi ağrısında bilhassa kalp hastalığı için muhakkak risk faktörleri de var ise kalp krizi düşünülmeli, bu mevzuda uyanık olunmalıdır. Öte yandan hamile bir hastada ani başlayan karın ağrısında apandisit, kolesistit, yumurtalık sorunları, düşük mümkünlüğü akla gelmelidir. Hasta değerlendirilirken ağrı kesici ilaç verilmemelidir. Hasta daima hareket halinde ise böbrek taşı, barsak tıkanıklığı; karın şiş ise batında sıvı yahut barsak tıkanıklığı; tahta karın formunda sertlik ve ağrı var ise karın zarı iltihabı hatırlanmalıdır.
Mide ülseri ağrısı; karın üst orta bölgesi yerleşimli, künt, ezici, kemirici, hafifçe-orta şiddette ağrıdır. Duodenal ülser ağrısı açlık ve yemeklerle daha bağlı (açlıkta artan, yemekle azalan). Mide ülseri ağrısı yemeklerle daha az bağlantılıdır. Ekseriyetle anti-asitlerle azalır. Akut apandisitte iştahsızlık, bulantı üzere ön belirtiler vardır. Başlangıçta karın üst orta-göbek etrafında ağrı olur. Akabinde bulantı ve kusma; 6-8 saat daha sonra da sağ alt kadrana inen ağrı meydana gelir. Çoklukla birinci ağrı gece başlar, fazlaca şiddetli değildir, birkaç saatte arttıktan daha sonra hafifçeler ve sağ alt kadrana iner. Buradayken giderek artan şiddette ve devamlı bir ağrı olur. Akut safra kesesi iltihabı (kolesistit) ağrısı biliyer kolikten ayrılamaz. Başlangıçta bir daha karın üst orta bölgesinde olur, daha sonra sağ üst kadrana geçer ve devamlı bir ağrıdır. kimi vakit sırt ve sağ omuzda hissedilir. Gaz ile bağı yoktur. Akut pankreatit ağrısı başlangıçta karın üst orta ve göbek etrafında, çoklukla ağır bir yemekten daha sonra gelişen ağrıdır. Giderek artar, saatler ortasında doruğa çıkar, bulantı kusma eşlik eder. Bele yansır. Öne eğilmekle azalır, sırt üstü yatmakla artar. Barsak tıkanmaları (mekanik) ağrısı şiddetli-kolik ağrılardır. En sık niye geçirilen ameliyatlara bağlı yapışıklıklardır. İnce bağırsak tıkanmalarında göbek etrafı ve sağ alt kadranda ağrı, safralı sık kusma; kalın bağırsak tıkanmalarında ise sol alt kadranda ağrı, dışkı biçiminde kusma olur. FMF (ailevi akdeniz ateşi)’de akut başlayan, şiddetli, ateşin eşlik ettiği, karın zarı bulguları olan ağrı vardır ve ekseriyetle ailede benzeri bir hasta vardır.
Bu yazı ile karın ağrısına dikkate çekmeyi hedefledim. sıradan bir gastritten kalp krizine kadar değişebilen geniş yelpazeli bu tablo kesinlikle önemsenmeli, başa geldiğinde doktora başvurulmalıdır.