Her sene 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddetle Milletlerarası Uğraş Günü kapsamında şiddeti farklı açılardan ele alan kampanyalar yapan Bayan ve Demokrasi Derneği (KADEM), bu yılki temasını “Israrlı Takip” olarak belirledi. Son senelerda gerek fizikî olarak gerekse telefon yahut toplumsal medya aracılığıyla ısrarlı takibe maruz kalan bayanların artık sığınacağı bir yasa var. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda “şiddet suçu” kapsamına alınan ısrarlı takip, bayanların kaygılı düşü olmaktan çıkıyor. Lakin bunun cürüm kapsamına alındığını hayli az insan biliyor. Toplumda şuur ve farkındalık oluşması ismine yapılan kampanyayı, KADEM Mütevelli Heyet Lideri Sümeyye Erdoğan Bayraktar’la konuştuk. Hangi yolla olursa olsun ısrarlı takibin hanımı korkutan, güvenlik telaşı taşımasına yol açan bir aksiyon olduğunu söyleyen Bayraktar, “Rahatsız, huzursuz yahut huzursuz olduğunda, korktuğunda, kendini inançta hissetmediğinde ‘Yasaya tutun. O seni korur’ diyeceğiz” açıklamasını yaptı. Son senelerda bayana yönelik şiddetle ilgili atılan adımları da pahalandıran Bayraktar, çabucak hemen şiddet ortaya çıkmadan önünü alabilmenin kıymetine vurgu yaptı.
S
*25 Kasım Bayana Yönelik Şiddetle Milletlerarası Uğraş Günü kapsamında her sene kampanyalar düzenliyorsunuz. Bu sene Israrlı Takip konusunu seçmenizin niçini ne?
Öncelikle şunun altını tekrar yeniden çizmemiz lazım: “Bütün şiddet çeşitleri hak ihlalidir, insanlık ayıbıdır ve cürümdür.” Lakin ne yazık ki şiddet tüm dünyanın ortak sorunu. Biz KADEM olarak her yıl 25 Kasım Milletlerarası Bayana Yönelik Şiddetle Çaba Günü’nde, şiddeti farklı açılardan ele aldığımız kampanyalar düzenliyoruz. Kamu spotları, saha çalışmaları ve toplumsal medya içerikleriyle, evvela toplumsal farkındalık oluşturmaya çalışıyoruz.
İfade ettiğiniz üzere bu yılki kampanyamızın temasını da “Israrlı Takip” olarak belirledik.
Biliyorsunuz ısrarlı takip, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda “şiddet suçu” kapsamına alındı. Bu, şiddetle uğraşta epeyce kıymetli bir gelişme. Lakin ısrarlı takip aksiyonunun bir hata olduğunun toplumda yeteri kadar bilinmediğini düşünüyoruz. Biz de kamu spotumuzla ve toplumsal medya içeriklerimizle, ısrarlı takibin hak ihlali ve bir şiddet tipi olduğuna dikkat çekmek istiyoruz.
Çünkü bilhassa son senelerda bayanların gerek fizikî olarak gerekse telefon ve toplumsal medya üzerinden ısrarlı takibe maruz kaldığını biliyoruz.
CİNAYETE KADAR GİDEBİLİR
Hangi yolla olursa olsun ısrarlı takip, bayanı korkutan, huzursuz eden, baskı altına alan, onun huzur ve sükünunu bozan ve güvenlik kaygısı taşımasına yol açan bir hareket. Bunun da ötesinde ısrarlı takip dahil olmak üzere ruhsal şiddet cinslerinin, her vakit fizikî şiddete dönüşme potansiyeli taşıdığını da unutmamak lazım. Zira mağduru ikna edemeyen yahut üzerinde hakimiyet kuramayan birinin ısrarlı takip hareketleri, giderek daha tehlikeli ve tehditkar davranışlara, fizikî yahut cinsel taarruza dönüşebiliyor. Hatta talepleri karşılık görmeyen fail, bu şiddeti cinayete kadar götürebiliyor.
ISRARLI TAKİP SUÇTUR
Bizler de bayanların çoğunlukla maruz kaldığı ısrarlı takip öykülerinden yola çıkarak bir spot sinema hazırladık. Toplumda şuur ve farkındalık oluşması ismine kampanya boyunca ısrarlı takibi anlatacağız. Rahatsız, huzursuz yahut huzursuz olduğunda, korktuğunda, kendini inançta hissetmediğinde “Yasaya tutun. O seni korur” diyeceğiz. “Israrlı Takip Bir Şiddet Tipidir ve Suçtur” sloganımızla, bu hareketi hafifçeletmenin, görmezden gelmenin yahut sessiz kalmanın doğuracağı olumsuz sonuçların altını çizeceğiz.
*Şiddet olup bittikten daha sonra yapılacak olanlar konuşuluyor daima. Şiddetin oluşmaması için önleyici önlem olarak neler yapılmalı?
Bizim bütün uğraşımız, çabucak hemen şiddet ortaya çıkmadan önünü alabilmek. Bir bayan, şiddetin rastgele bir çeşidine ya da derecesine maruz kalıyorsa derhal sesini çıkartabilsin, yardım isteyebilsin ve ziyan görmesin istiyoruz. Bunun için de şiddeti; öncülleri, belirtileri, etapları ve korunma yollarıyla birlikte ulaşabildiğimiz herkese anlatıyoruz. Yani sıkıntının eğitim ayağı bizim için hayati ehemmiyet taşıyor.
KADINA EL KALKMAZ
Bu sebeple eğitim çalışmalarımız da bir yandan devam ediyor. örneğin, “İki İnsan Eğitimi bizim en uzun soluklu eğitimlerimizden biri. bir daha bugüne kadar Toplumsal Takviyeler ve Kamuya Erişim Eğitimlerimiz kapsamında yüz binlerce bireye ulaştık. Bayanların hayatlarını kolaylaştıracak yasal düzenlemelere ait bilgi sahibi olmalarını amaçladığımız Bayan Yasal Hakları Eğitim Programımız var. Bunun yanında “Güven Toplumu İnşası: Şiddetin Anatomisi ve Tahlil Yolları” başlıklı eğitimimizde de şahsen şiddeti inceliyoruz. bir daha farklı STK’lar, üniversiteler ve bakanlıklar da bu mevzuda önemli çalışmalar yapıyor. örneğin İçişleri Bakanlığı, “Kadına El Kalkamaz” sloganıyla bir program yürüttü ve bu program kapsamında 4 milyona yakın erkeğe bilgilendirmeler yapıldı, eğitimler verildi.
ŞİDDET AİLEDE ÖĞRENİLİYOR
Tabii bunların da ötesinde iş ailede başlıyor. Şiddet birinci başta ailede ve yakın etrafta öğreniliyor. Anne baba bir sıkıntıyla karşılaştığında şiddete başvuruyorsa çocuk şiddeti bir sorun çözme metodu olarak kodluyor. Burada birinci başta anne ve babanın birbirlerine muameleleri epey kıymetli. Çocuğun şahsen şiddete maruz kalması ise şiddete yatkınlığı artıran bir öge. Yalnızca fizikî şiddetten de bahsetmiyorum. Bir çocuk daima hor görülüyor ve özgüveni zedeleniyorsa o çocuğun şiddete başvurma ihtimali artıyor. Çocuğun sevgi ve hürmet dolu bir ailede yetişmesi ise yalnızca anne ile mümkün olamaz. Babanın yakın ilgisi, şefkati ve rol modelliği hem kız hem erkek çocuklarda başka niçinlerle kritik ehemmiyet taşıyor. Bunun da ötesinde “Bir çocuğun yetişmesi için bir köy gerekir” sözündeki üzere, geniş ailenin ve toplumsallaşma için de yakın etrafın dayanağı hayli kıymetli.
KADINA ŞİDDET ARTMADI AZALDI
*İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmamızın bayana yönelik şiddeti artıracağı konuşulmuştu. Mukaveleden çıkalı bir buçuk seneyi geçti. Bayana yönelik şiddette artış yaşandığını düşünüyor musunuz? Yahut elinizde buna yönelik data var mı?
İstanbul Mukavelesi, bayana yönelik şiddetle çabayı maksat edinen, şiddetle uğraşta 6284 Sayılı Kanunu denetleme ve mağduru muhafaza noktasında değerli fonksiyona sahip milletlerarası bir çerçeve metindi. Lakin biz daima şunu söylemiş olduk, bir memleketler arası metin tek başına bayanları ne öldürür ne yaşatır. Burada epeyce daha karmaşık dinamikler var. Devlet, Mayıs 2021’de mukaveleden çekilme sonucu aldı fakat yasa hala mevzuatta yer alıyor. Değerli olan bu. O tarihten bu güne bayan şiddetinde artış olduğuna dair rastgele bir data yok. Hatta mukavelede imzamızın olduğu 2018 yılında Türkiye’de 405 bayan, 2019’da 421 bayan, 2020’de ise 409 bayan cinayeti işlendiğini görüyoruz. Kontrattan çekildiğimiz 2021 yılında ise 309 bayan cinayeti rapor edilmiş. tıpkı vakitte bakanlığın datalarında bayan cinayetlerinin 1 Ocak-6 Ekim 2022 tarihleri içinde, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 7 azalarak, 225’e düştüğü yer alıyor. Lakin tabi bayana şiddet üzere toplumsal olaylarda potansiyel bir değişim bir- iki yılda anlaşılamaz. Bunu görmek için biraz daha beklemek gerekecek.
S
*25 Kasım Bayana Yönelik Şiddetle Milletlerarası Uğraş Günü kapsamında her sene kampanyalar düzenliyorsunuz. Bu sene Israrlı Takip konusunu seçmenizin niçini ne?
Öncelikle şunun altını tekrar yeniden çizmemiz lazım: “Bütün şiddet çeşitleri hak ihlalidir, insanlık ayıbıdır ve cürümdür.” Lakin ne yazık ki şiddet tüm dünyanın ortak sorunu. Biz KADEM olarak her yıl 25 Kasım Milletlerarası Bayana Yönelik Şiddetle Çaba Günü’nde, şiddeti farklı açılardan ele aldığımız kampanyalar düzenliyoruz. Kamu spotları, saha çalışmaları ve toplumsal medya içerikleriyle, evvela toplumsal farkındalık oluşturmaya çalışıyoruz.
İfade ettiğiniz üzere bu yılki kampanyamızın temasını da “Israrlı Takip” olarak belirledik.
Biliyorsunuz ısrarlı takip, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda “şiddet suçu” kapsamına alındı. Bu, şiddetle uğraşta epeyce kıymetli bir gelişme. Lakin ısrarlı takip aksiyonunun bir hata olduğunun toplumda yeteri kadar bilinmediğini düşünüyoruz. Biz de kamu spotumuzla ve toplumsal medya içeriklerimizle, ısrarlı takibin hak ihlali ve bir şiddet tipi olduğuna dikkat çekmek istiyoruz.
Çünkü bilhassa son senelerda bayanların gerek fizikî olarak gerekse telefon ve toplumsal medya üzerinden ısrarlı takibe maruz kaldığını biliyoruz.
CİNAYETE KADAR GİDEBİLİR
Hangi yolla olursa olsun ısrarlı takip, bayanı korkutan, huzursuz eden, baskı altına alan, onun huzur ve sükünunu bozan ve güvenlik kaygısı taşımasına yol açan bir hareket. Bunun da ötesinde ısrarlı takip dahil olmak üzere ruhsal şiddet cinslerinin, her vakit fizikî şiddete dönüşme potansiyeli taşıdığını da unutmamak lazım. Zira mağduru ikna edemeyen yahut üzerinde hakimiyet kuramayan birinin ısrarlı takip hareketleri, giderek daha tehlikeli ve tehditkar davranışlara, fizikî yahut cinsel taarruza dönüşebiliyor. Hatta talepleri karşılık görmeyen fail, bu şiddeti cinayete kadar götürebiliyor.
ISRARLI TAKİP SUÇTUR
Bizler de bayanların çoğunlukla maruz kaldığı ısrarlı takip öykülerinden yola çıkarak bir spot sinema hazırladık. Toplumda şuur ve farkındalık oluşması ismine kampanya boyunca ısrarlı takibi anlatacağız. Rahatsız, huzursuz yahut huzursuz olduğunda, korktuğunda, kendini inançta hissetmediğinde “Yasaya tutun. O seni korur” diyeceğiz. “Israrlı Takip Bir Şiddet Tipidir ve Suçtur” sloganımızla, bu hareketi hafifçeletmenin, görmezden gelmenin yahut sessiz kalmanın doğuracağı olumsuz sonuçların altını çizeceğiz.
*Şiddet olup bittikten daha sonra yapılacak olanlar konuşuluyor daima. Şiddetin oluşmaması için önleyici önlem olarak neler yapılmalı?
Bizim bütün uğraşımız, çabucak hemen şiddet ortaya çıkmadan önünü alabilmek. Bir bayan, şiddetin rastgele bir çeşidine ya da derecesine maruz kalıyorsa derhal sesini çıkartabilsin, yardım isteyebilsin ve ziyan görmesin istiyoruz. Bunun için de şiddeti; öncülleri, belirtileri, etapları ve korunma yollarıyla birlikte ulaşabildiğimiz herkese anlatıyoruz. Yani sıkıntının eğitim ayağı bizim için hayati ehemmiyet taşıyor.
KADINA EL KALKMAZ
Bu sebeple eğitim çalışmalarımız da bir yandan devam ediyor. örneğin, “İki İnsan Eğitimi bizim en uzun soluklu eğitimlerimizden biri. bir daha bugüne kadar Toplumsal Takviyeler ve Kamuya Erişim Eğitimlerimiz kapsamında yüz binlerce bireye ulaştık. Bayanların hayatlarını kolaylaştıracak yasal düzenlemelere ait bilgi sahibi olmalarını amaçladığımız Bayan Yasal Hakları Eğitim Programımız var. Bunun yanında “Güven Toplumu İnşası: Şiddetin Anatomisi ve Tahlil Yolları” başlıklı eğitimimizde de şahsen şiddeti inceliyoruz. bir daha farklı STK’lar, üniversiteler ve bakanlıklar da bu mevzuda önemli çalışmalar yapıyor. örneğin İçişleri Bakanlığı, “Kadına El Kalkamaz” sloganıyla bir program yürüttü ve bu program kapsamında 4 milyona yakın erkeğe bilgilendirmeler yapıldı, eğitimler verildi.
ŞİDDET AİLEDE ÖĞRENİLİYOR
Tabii bunların da ötesinde iş ailede başlıyor. Şiddet birinci başta ailede ve yakın etrafta öğreniliyor. Anne baba bir sıkıntıyla karşılaştığında şiddete başvuruyorsa çocuk şiddeti bir sorun çözme metodu olarak kodluyor. Burada birinci başta anne ve babanın birbirlerine muameleleri epey kıymetli. Çocuğun şahsen şiddete maruz kalması ise şiddete yatkınlığı artıran bir öge. Yalnızca fizikî şiddetten de bahsetmiyorum. Bir çocuk daima hor görülüyor ve özgüveni zedeleniyorsa o çocuğun şiddete başvurma ihtimali artıyor. Çocuğun sevgi ve hürmet dolu bir ailede yetişmesi ise yalnızca anne ile mümkün olamaz. Babanın yakın ilgisi, şefkati ve rol modelliği hem kız hem erkek çocuklarda başka niçinlerle kritik ehemmiyet taşıyor. Bunun da ötesinde “Bir çocuğun yetişmesi için bir köy gerekir” sözündeki üzere, geniş ailenin ve toplumsallaşma için de yakın etrafın dayanağı hayli kıymetli.
KADINA ŞİDDET ARTMADI AZALDI
*İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmamızın bayana yönelik şiddeti artıracağı konuşulmuştu. Mukaveleden çıkalı bir buçuk seneyi geçti. Bayana yönelik şiddette artış yaşandığını düşünüyor musunuz? Yahut elinizde buna yönelik data var mı?
İstanbul Mukavelesi, bayana yönelik şiddetle çabayı maksat edinen, şiddetle uğraşta 6284 Sayılı Kanunu denetleme ve mağduru muhafaza noktasında değerli fonksiyona sahip milletlerarası bir çerçeve metindi. Lakin biz daima şunu söylemiş olduk, bir memleketler arası metin tek başına bayanları ne öldürür ne yaşatır. Burada epeyce daha karmaşık dinamikler var. Devlet, Mayıs 2021’de mukaveleden çekilme sonucu aldı fakat yasa hala mevzuatta yer alıyor. Değerli olan bu. O tarihten bu güne bayan şiddetinde artış olduğuna dair rastgele bir data yok. Hatta mukavelede imzamızın olduğu 2018 yılında Türkiye’de 405 bayan, 2019’da 421 bayan, 2020’de ise 409 bayan cinayeti işlendiğini görüyoruz. Kontrattan çekildiğimiz 2021 yılında ise 309 bayan cinayeti rapor edilmiş. tıpkı vakitte bakanlığın datalarında bayan cinayetlerinin 1 Ocak-6 Ekim 2022 tarihleri içinde, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 7 azalarak, 225’e düştüğü yer alıyor. Lakin tabi bayana şiddet üzere toplumsal olaylarda potansiyel bir değişim bir- iki yılda anlaşılamaz. Bunu görmek için biraz daha beklemek gerekecek.