Gebelikte folik asit kullanm Gebeligin ilk uc ayndaki maternal folik asit eksikligi fetal noral tup defektlerindeki (NTD) artms riski beraberinde getirir. Bu yuzden cocuk dogurma cagndaki tum anne adaylarna 400 mikrogram gunluk folik asit almalar onerilir. Folik asit amino asit ve nukleik asit sentezinde gerekli bir ko-enzim olup buyume ve gelismenin cok hzl oldugu gebelik doneminde buyuk onem tasr. Besinlerle alnan folik asit miktar, ortalama 0,2 mg kadar olup bunun gebelikteki ihtiyac karslayamayacag acktr. Bu nedenle anne aday olan her kadnn 0,4 mg folik asit almasn saglamak amacyla uc strateji gelistirilmistir. Bunlardan birincisi folat iceren besinlerin daha fazla tuketilmesini saglamak; ki bu besinler cig lifli yesil sebzeler, spanak salgam, hardal bitkisi, turuncgiller, benekli mercimek, nohut ve alacal bezelye gibi taneli besinler ile yer fstg, karaciger ve bobrek gibi yiyeceklerdir. Bu besinlerin her servis poriyonu 100 mikrogram folik asit ihtiva etmektedir. Ancak besinlerin pisirilmesi esnasnda yaklask %50-90 bir folat kayb olabilmektedir. Bunun dsnda mandra urunleri ve tahllar da folik asit yonunden fakirdir. Ikinci olarak folik asit ile guclendirilmis besinlerin tuketimi arttrlabilir. Ilk olarak 1996 ylnda FDA (Amerikan Besin ve Ilac Kullanm Kurumu) tahllarn folik asit ile guclendirilmesini onaylad. 1998 ylnda 100 gr un basna 140 mikrogram folat dusecek sekilde guclendirilme uyguland. Bu durumda ortalama bir Amerikal gunde ortalama 0,1 mg folat alabilecekti. Ancak eklenen bu miktar CDC (Amerikan Hastalk Kontrol Merkezleri)'nin onerdigi 100 gr elenmis un basna 350 mikrogram folat dozunun altnda kalmstr ki bu dozdaki guclendirme ile ortalama kisi basna gunde ek olarak 0,25 mg bir folat destegi saglanabilecektir. FDA tahllarnn guclendirilmesinde sectigi folat duzeyinin dusuk olmasn asr folat almnn onlenmesi amacyla acklamstr; cunku asr folat alm ozellikle yasllarda vitamin B12 eksikligini maskeleyebilmektedir. Ozellikle gebelerde asr folik asit alm vitamin B12 eksikligine bagl megaloblastik anemiyi duzeltmektedir. Eger vitamin B12 eksikligi saptanmaz ve tedavi edilmezse fetusta geri donusumu olmayan norolojik hasara denen olabilir. Bu yuzden ozel durumlar dsnda folik asit tuketimi 1mg/gun dozunu asmamaldr. Ucuncu strateji ise folik asitin multivitaminler icinde ya da tek basna tabletler seklinde verilmesidir. Bu haliyle vitamin stabildir ve hemen emilir. Cogu multivitamin tabletleri 0,3 ila 0,4 mg folat icerir ancak bu vitaminlerin icerisinde teratojen etki yaratacak yuksek dozdaki diger vitaminleri (vitamin A gibi) olabilecegine dikkat edilmelidir. Bunun dsnda yuksek folat dozlar karacigerde mikrozomal enzimleri induklemek suretiyle antiepileptik (karbamazepin, valproik asit, fenitoin ve fenobarbital gibi) ilaclarn etkinligini azaltmaktadr. Bir yandan da antikonvulzan alan kadnlar folik asit eksikligi gelistirme acsndan risk grubundadrlar. Antikonvulzanlar ayn zamanda 1-25 dihidroksikolekalsiferol olusumunu azalttklarndan, bu ilaclar alan kadnlarn gunde 1 mg folik asit desteginin yansra D vitamini almalar onerilir. Smithels ve arkadaslar daha once NTD ile etkilenmis gebelik geciren 550 kadn ile randomize olmayan bir calsma yaparak kadnlarn bir ksmna gunluk 0,36 mg folik asit iceren multivitamin vermistir. Folik asit alan kadnlarda NTD olusmasnn anlaml derecede azaldg saptamstr. Laurence ve arkadaslar NTD ile etkilenmis gebelik geciren 111 kadna 4 mg folik asit iceren bir multivitamin vererek cift kor randomize bir calsma yurutmuslerdir. Bu multivitamin konsepsiyondan en az bir ay once ve birinci trimester boyunca verilmistir. Multivitamin verilen grubun NTD insidansnda %60 lk bir azalma saptanmasna ragmen istatistiksel olarak anlaml degildir.(p=0,08) Daha ikna edici bir kant Ingiliz Tbbi Arastrma Konseyi tarafndan 1991 ylnda yaplan bir calsma ile ortaya konmustur. Bu Ingiltere ve Macaristan'da gerceklestirilen cok merkezli randomize bir calsmayd. Onceki gebeliklerinde NTD ile etkilenmis bebek doguran toplam 1817 kadn 4 gruba randomize edilmistir. Bunlar yalnz 4 mg folik asit, folik asitsiz bir multivitamin, 4mg folik asit multivitamin kombinasyonu ve plasebodur. Sonucta folik asit kullanan kadnlarda NTD insidansnda %70 lik bir azalma saptanmstr. (p<0,001) Bu calsma folik asitin prekonsepsiyon ve birinci trimester etkisini ortaya koymustur. Bu calsma sonunda CDC daha once NTD ile etkilenmis bebek doguran kadnlarn konsepsiyondan 3 ay once baslayarak ve gebeligin ilk 3 aynda 4mg/gun dozunda folik asit destegini onermistir. Bircok gozlemsel calsma dusuk risk grubundaki gebe kadnlarn da folat desteginden faydalandgn ortaya koymustur. Czeizel ve arkadaslar daha once NTD den etkilenmis bebek dogurmayan 4753 kadn 2 gruba randomize etmistir. Birinci gruba 0,8 mg folik asit iceren multivitamin ve ikinci gruba plasebo vermistir. Vitamin konsepsiyondan en az bir ay once baslayarak ilk trimester boyunca kullanlmstr. Folik asit verilen grupta hic NTD rastlanmazken plasebo alan grupta 6 adet NTD gorulmustur. (p=0,03) Bu calsmadan ortaya ckan kant gunluk 0,4-0,8 mg folat desteginin NTD'nin primer olusumundaki koruyucu etkisini desteklemektedir. CDC tum anne aday tum kadnlarn gunluk 0,4 mg folik asit almasn onermektedir. Yeterli folat almnn hem embrionik noral tup kapanma oncesi ve suresince yani konsepsiyondan itibaren ilk 6 hafta icerisinde onemli oldugu gorulmektedir. Toplumumuzda olusan gebeliklerin cogu planlanmams oldugundan dogurganlk cagndaki tum kadnlarn yeterli folat almnn saglanmas bir saglk politikas haline getirilmelidir. Sonuc olarak; Daha once NTD ile etkilenmis bebek doguran kadnlara bir sonraki gebeliklerinden en az 3 ay oncesinde baslamak ve gebeligin ilk uc aynda kullanmak uzere 4mg/gun dozunda folik asit onerilmelidir. Dogurganlk cagndaki tum anne adaylarna folik asit 0,4 mg/gun dozunda onerilmelidir. Antikonvulzan alan kadnlarn gunluk folik asit alm 1mg'a yukseltilmeli ve antikonvulzan duzeyleri dikkatle izlenmelidir. Folik asit asr almnn meydana getirecegi indirekt teratojen etkiler goz onunde tutularak gebelerde gunluk alm 1mg' asmamaldr. Logusalk doneminde sut veren annelere ilk 6 ay 280 mikrogram ve daha sonra 260 mikrogram dozlarnda gunluk folik asit onerilmelidir. Dogurganlk cagndaki tum anne adaylarna folik asit 0,4 mg/gun dozunda onerilmelidir. Antikonvulzan alan kadnlarn gunluk folik asit alm 1mg'a yukseltilmeli ve antikonvulzan duzeyleri dikkatle izlenmelidir. Folik asit asr almnn meydana getirecegi indirekt teratojen etkiler goz onunde tutularak gebelerde gunluk alm 1mg' asmamaldr. Logusalk doneminde sut veren annelere ilk 6 ay 280 mikrogram ve daha sonra 260 mikrogram dozlarnda gunluk folik asit onerilmelidir. Folik asit asr almnn meydana getirecegi indirekt teratojen etkiler goz onunde tutularak gebelerde gunluk alm 1mg' asmamaldr. Logusalk doneminde sut veren annelere ilk 6 ay 280 mikrogram ve daha sonra 260 mikrogram dozlarnda gunluk folik asit onerilmelidir. Logusalk doneminde sut veren annelere ilk 6 ay 280 mikrogram ve daha sonra 260 mikrogram dozlarnda gunluk folik asit onerilmelidir.