Bu yazımızda, üniversitelerdeki öğretim üyesi atamalarında başvuran adayların bilimsel yapıtlarını incelemek üzere nazaranvlendirilen heyetlerin aday/lar hakkında çekimse görüş bildirip bildiremeyeceklerini ele alacağız.
Bilindiği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Doktor Öğretim Üyesi” başlıklı 23 üncü unsurunun (a) fıkrasında; “Yükseköğretim kurumlarında açık bulunan tabip öğretim üyesi takımları rektörlükçe ilan edilir. İlan edilen bu takımlara fakültelerde dekan; öbür ünitelerde müdürler, biri o ünitenin yöneticisi biri de o yükseköğretim kurumunun haricinden olmak üzere üç profesör yahut doçent tespit ederek bunlardan adayların her bir i hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan yahut ilgili müdür idare şuralarının görüşünü aldıktan daha sonra tekliflerini rektöre sunar. Atama rektör tarafınca en çok dört yıl müddet ile yapılır. Her atama müddetinin sonunda vazife bizatihi sona erer. bakılırsav müddeti sona erenler bir daha atanabilirler.”
Doçent atamalarını düzenleyen 24 üncü hususunun (e) fıkrasında ise; “Doçentlik unvanına sahip olanlar yükseköğretim kurumları tarafınca ilan edilen doçent takımlarına başvurur. Doçent takımına başvuran adayların durumlarını incelemek üzere rektör tarafınca, var ise biri ilgili ünite yöneticisi, en az biri de o üniversite haricinden olmak üzere üç profesör tespit edilir. Bu profesörler her aday için farklı başka olmak üzere birer rapor müellifler ve takıma atanacak birden çok aday var ise tercihlerini bildirirler. Üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare heyetinin bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar”
Profesör atamalarına dair 26 ncı unsurunun 2 nci fıkrasında; “Profesörlük takımına başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare kurulunca en az üçü diğer üniversitelerden yahut yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen takımın bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için farklı başka olmak üzere birer rapor muharrirler ve takıma atanacak birden çok aday var ise tercihlerini bildirirler. Üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare heyetinin bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.” düzenlemeleri yer almaktadır.
Bunlarla bir arada, birebir Kanunun “Oylama” başlıklı 61 inci hususunda; “Bu kanunda kelamı geçen heyet ve heyetlerde, her üye oyunu kabul yahut ret yoluyla vermekle nazaranvlidir. Çekimser oy kullanılamaz.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Öğretim üyesi atamalarında tabip öğretim üyesi ve doçent takımlarına başvuran adaylar hakkında 3 (üç), profesörlüğe müracaat edenler için ise 5 (beş) kişi heyet üyesi olarak nazaranvlendirilmektedir. Heyetler başvuran aday ya da adayların yapmış oldukları bilimsel çalışmaları inceleyerek, ilan edilen takıma atamaları hakkında görüş bildirmektedirler. Bir fazla birden çok kişi başvurması halinde ise heyet üyeleri tarafınca adayların yapmış oldukları bilimsel çalışmalar dikkate alınmak suretiyle bir kıymetlendirme yapmaktadır.
Lakin, heyet üyeleri hazırladıkları raporlarda aday ya da adaylar hakkında bir kıymetlendirme yaparken ilgilinin öğretim üyesi takımına atanmasında çekimser görüş bildirmek suretiyle mevzuyu ilgili atama makamının takdirine bırakabilmektedir. Bu durum, üstte yer verdiğimiz üzere 2547 sayılı Kanunun 61 inci hususunda yer verilen karara terslik teşkil ettiği üzere şayet mevzu yargı makamlarına taşınırsa atama sürecini de sakatlayan bir mevzuyu dönüşebilmektedir.
Heyetin temel mantığı, anılan takıma atanmak üzere başvuran aday ya da adayların ilanda yer alan şartları ve üniversitelerin atanma kriterleri taşıyıp taşımadıkları, bilimsel yapıtlarının başvurduğu kısma uygun olup olmadığının değerlendirilmesinin yapılarak adayın atama durumu hakkında olumlu yahut olumsuz tarafta görüş bildirmektedir. Aksi tarafta bir kıymetlendirme yapılarak tüm heyetler çekimser kalırsa atama sürecinde kanunda aranan adap uygulanamaz hale gelecektir.
Sonuç prestijiyle, yükseköğretimde atama süreçlerinin kıymetli bir ayağı olan heyet süreçlerinde 2547 sayılı Kanunda aranılan yöntemi süreçleri yerine getirebilmek ismine misyonlu öğretim üyelerinin başvuracak adaylar hakkındaki kanaatlerini net olarak bildirmeli ve çekimser görüş bildirmekten kaçınmaları gerekmektedir.
Bilindiği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Doktor Öğretim Üyesi” başlıklı 23 üncü unsurunun (a) fıkrasında; “Yükseköğretim kurumlarında açık bulunan tabip öğretim üyesi takımları rektörlükçe ilan edilir. İlan edilen bu takımlara fakültelerde dekan; öbür ünitelerde müdürler, biri o ünitenin yöneticisi biri de o yükseköğretim kurumunun haricinden olmak üzere üç profesör yahut doçent tespit ederek bunlardan adayların her bir i hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan yahut ilgili müdür idare şuralarının görüşünü aldıktan daha sonra tekliflerini rektöre sunar. Atama rektör tarafınca en çok dört yıl müddet ile yapılır. Her atama müddetinin sonunda vazife bizatihi sona erer. bakılırsav müddeti sona erenler bir daha atanabilirler.”
Doçent atamalarını düzenleyen 24 üncü hususunun (e) fıkrasında ise; “Doçentlik unvanına sahip olanlar yükseköğretim kurumları tarafınca ilan edilen doçent takımlarına başvurur. Doçent takımına başvuran adayların durumlarını incelemek üzere rektör tarafınca, var ise biri ilgili ünite yöneticisi, en az biri de o üniversite haricinden olmak üzere üç profesör tespit edilir. Bu profesörler her aday için farklı başka olmak üzere birer rapor müellifler ve takıma atanacak birden çok aday var ise tercihlerini bildirirler. Üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare heyetinin bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar”
Profesör atamalarına dair 26 ncı unsurunun 2 nci fıkrasında; “Profesörlük takımına başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare kurulunca en az üçü diğer üniversitelerden yahut yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen takımın bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için farklı başka olmak üzere birer rapor muharrirler ve takıma atanacak birden çok aday var ise tercihlerini bildirirler. Üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare heyetinin bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.” düzenlemeleri yer almaktadır.
Bunlarla bir arada, birebir Kanunun “Oylama” başlıklı 61 inci hususunda; “Bu kanunda kelamı geçen heyet ve heyetlerde, her üye oyunu kabul yahut ret yoluyla vermekle nazaranvlidir. Çekimser oy kullanılamaz.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Öğretim üyesi atamalarında tabip öğretim üyesi ve doçent takımlarına başvuran adaylar hakkında 3 (üç), profesörlüğe müracaat edenler için ise 5 (beş) kişi heyet üyesi olarak nazaranvlendirilmektedir. Heyetler başvuran aday ya da adayların yapmış oldukları bilimsel çalışmaları inceleyerek, ilan edilen takıma atamaları hakkında görüş bildirmektedirler. Bir fazla birden çok kişi başvurması halinde ise heyet üyeleri tarafınca adayların yapmış oldukları bilimsel çalışmalar dikkate alınmak suretiyle bir kıymetlendirme yapmaktadır.
Lakin, heyet üyeleri hazırladıkları raporlarda aday ya da adaylar hakkında bir kıymetlendirme yaparken ilgilinin öğretim üyesi takımına atanmasında çekimser görüş bildirmek suretiyle mevzuyu ilgili atama makamının takdirine bırakabilmektedir. Bu durum, üstte yer verdiğimiz üzere 2547 sayılı Kanunun 61 inci hususunda yer verilen karara terslik teşkil ettiği üzere şayet mevzu yargı makamlarına taşınırsa atama sürecini de sakatlayan bir mevzuyu dönüşebilmektedir.
Heyetin temel mantığı, anılan takıma atanmak üzere başvuran aday ya da adayların ilanda yer alan şartları ve üniversitelerin atanma kriterleri taşıyıp taşımadıkları, bilimsel yapıtlarının başvurduğu kısma uygun olup olmadığının değerlendirilmesinin yapılarak adayın atama durumu hakkında olumlu yahut olumsuz tarafta görüş bildirmektedir. Aksi tarafta bir kıymetlendirme yapılarak tüm heyetler çekimser kalırsa atama sürecinde kanunda aranan adap uygulanamaz hale gelecektir.
Sonuç prestijiyle, yükseköğretimde atama süreçlerinin kıymetli bir ayağı olan heyet süreçlerinde 2547 sayılı Kanunda aranılan yöntemi süreçleri yerine getirebilmek ismine misyonlu öğretim üyelerinin başvuracak adaylar hakkındaki kanaatlerini net olarak bildirmeli ve çekimser görüş bildirmekten kaçınmaları gerekmektedir.