Türkiye’nin tarihi yapıtlarına sahip çıkması, dünyanın neresinde olursa olsun davalar açıp iadeleri için büyük bir gayret vermesi, Avrupa ve Amerika’nın önde gelen müzayede meskenleri ve müzelerini bezdirdi. Türkiye menşeli bir eser önlerine geldiğinde, “Başımıza bela olur” diye müzayedelerine kabul etmek istemiyorlar. Bu sıkı takibi ve çabayı sizin için araştırdık.
Kültür Bakanlığı yetkilileri tarafınca dünyanın önde gelen müzayede meskenleri ve müzeleri sıkı takipte. Anadolu kökenli bir eser görüldüğünde rivayet silsilesi ve kaynağı denetim edilerek, sağlıklı bir biçimde gelip gelmediği, kimden kime geçtiği inceleniyor. En ufak kaçak ihtimalinde ise çabucak müdahale edilip evrak hazırlanıyor ve satışı engelleniyor. Kimisine bilimsel bilgiyle el temalıyor, kimisine ise mahkemeye gidilerek yapıtın satışı engelleniyor. Takip yalnızca yeni tespit edilen eserler üzerinden değil, uzun yıllar kenarda bekleyen evraklar için de birebir hassasiyet devam ediyor. 50 yıllık bir davanın da sonuna gelindiğini bu vesileyle öğreniyoruz. Tüm bu yapılanların kararında geçen yıl 3 bin 480 eser getirilirken, bu yıl şu ana kadar 1114 eser ülkemize iade edildi. Son üç yılda getirilen eser sayısı ise 4
EN ÇOK ESER HIRVATİSTAN’DAN
Başta Balkan coğrafyası olmak üzere, Amerika, İngiltere, Hollanda, Fransa, Avusturya, Almanya üzere biroldukca ülkeden tarihi eser geri getiriliyor. Adet olarak çok yüksek olduğu için Hırvatistan’dan gelen eserler dikkat çekenler içinde. Transit geçiş ülkesi olduğundan, diğer yerlere gdolayılmek istenen yapıtlara tespit edilerek el temalıyor. 2021 yılında epeyce sayıda sikke, kurşun mühür baskıları ve tartılardan oluşan 2 bin 955 yapıtın iadesi sağlandı. Macaristan’dan ise 514 yapıtın iadesi sağlandı. Macaristan’dan gelenlerin ortasında Urartu Sarayı’na ilişkin eserler de var. Bir kısmı müzelerimizde bulunan bu yapıtların oksitlenmeleri bile birebir. Dedektif titizliğiyle incelenerek
EROS BAŞI ARTIK BİZDE
Antik dünyanın en büyük lahitlerinden biri olan Sidamara Lahdi’nin bir asırdan fazla süren hasreti de bir daha bu yıl içerisinde son buldu. 140 yıl evvel keşfedilen lahitin eksik kesimi olan Eros Başı, 10 Haziran’da ülkemize getirildi. Londra’da bulunan Victoria&Albert Müzesi ile yapılan iş birliği sonucunda Roma Periyodu M.S. 250’li senelera tarihlenen sütunlu lahit, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
İade edilen yapıtlarımızdan biri de Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu yardımıyla oldu. Hollanda’da bulunan Orıental Arka Auctıons müzayede konutunda Eylül 2021’de bir cami kitabesinin satışa çıkarılacağını ihbar etti. Bilgi ve dokümanlar doğrultusunda kelam konusu yapıta el konularak, 30 Eylül’de Türkiye’ye getirildi. Bozgoca Camii Yazıtı artık ilişkin olduğu topraklarda, İstanbul Türk ve İslam
GÜNDEMİ TAYİN EDİYORUZ
Kaçak yapıtların takibi yapılırken, köken ülke diye tabir edilen, Fas, Tunus, Cezayir, Irak üzere komşu coğrafyalara ilişkin yapıtlarla ilgili de çabucak o ülke ile irtibata geçiliyor. Bu sayede onlar da kendi coğrafyalarına ilişkin yapıtlarla ilgili uğraş başlatabiliyor. Türkiye, şu anda dünyanın kıymetli kuruluşlarının her birinde, Birleşmiş Milletler, UNESCO, kültür sanat çalışmaları yapan bütün memleketler arası platformlarda kaçakçılık konusunda önde gelen, gündem tayin eden ülkelerden biri haline geldi. Dünyanın her yerindeki kültürel mirasın, tarihi eser koleksiyonlarının pak tutulması açısından büyük itibar elde etti.
Kimsenin yapıtında gözümüz yok
Kaçakçılıkla ilgili dünyaya örnek olacak önemli bir çaba yürüttüklerini söyleyen Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, şu sözlerle yapılanları anlatıyor: “Özellikle son üç yılda bu uğraşın düzeyi daima arttı. Sayın Bakanımız nazaranve başladığı günlerde birinci yaptığı iş, kaçakçılıkla çabayı şube müdürlüğü düzeyinden daire başkanlığına çıkarmak oldu. Bu dairenin altında yurt içi, yurt dışı ve eğitim farkındalık ismi altında şube müdürlükleri kuruldu. Yurt içi şubemiz yalnızca yurtarasındaki kaçakçılıkla çabaya odaklanıyor. Toplumsal medyalar başta olmak üzere kim, nerede defineye dair özendirici, teşvik edici, yanlış, bilgilendirici bir şey söylüyorsa peşine düşüyoruz. Yurtdışı şubemiz dünyanın önde gelen bütün müzayedelerini takip ediyor. Eğitim farkındalık da hem yurt içi hem yurt haricinde anaokulundan başlayıp üniversiteye kadar eğitim faaliyetleri yapıyor. Şu anda genel müdürlüğümüzde 50-60 kişilik bir orduyla çalışıyoruz, lakin Türkiye’nin her yerinde müze müdürlerimiz, hafriyat liderlerimiz ve takımlarımızla 3 bin kişilik bir kültürel muhafaza ordusuyuz. Biz daima şunu söylüyoruz, bütün eserler ilişkin olduğu topraklarındır ve ilişkin olduğu topraklarda hoştur. Bu yalnızca kendi ülkemize mahsus da değil, dünyanın neresinde olursa olsun bu biçimde davranıyoruz.
Sevda Dursun
Kültür Bakanlığı yetkilileri tarafınca dünyanın önde gelen müzayede meskenleri ve müzeleri sıkı takipte. Anadolu kökenli bir eser görüldüğünde rivayet silsilesi ve kaynağı denetim edilerek, sağlıklı bir biçimde gelip gelmediği, kimden kime geçtiği inceleniyor. En ufak kaçak ihtimalinde ise çabucak müdahale edilip evrak hazırlanıyor ve satışı engelleniyor. Kimisine bilimsel bilgiyle el temalıyor, kimisine ise mahkemeye gidilerek yapıtın satışı engelleniyor. Takip yalnızca yeni tespit edilen eserler üzerinden değil, uzun yıllar kenarda bekleyen evraklar için de birebir hassasiyet devam ediyor. 50 yıllık bir davanın da sonuna gelindiğini bu vesileyle öğreniyoruz. Tüm bu yapılanların kararında geçen yıl 3 bin 480 eser getirilirken, bu yıl şu ana kadar 1114 eser ülkemize iade edildi. Son üç yılda getirilen eser sayısı ise 4
EN ÇOK ESER HIRVATİSTAN’DAN
Başta Balkan coğrafyası olmak üzere, Amerika, İngiltere, Hollanda, Fransa, Avusturya, Almanya üzere biroldukca ülkeden tarihi eser geri getiriliyor. Adet olarak çok yüksek olduğu için Hırvatistan’dan gelen eserler dikkat çekenler içinde. Transit geçiş ülkesi olduğundan, diğer yerlere gdolayılmek istenen yapıtlara tespit edilerek el temalıyor. 2021 yılında epeyce sayıda sikke, kurşun mühür baskıları ve tartılardan oluşan 2 bin 955 yapıtın iadesi sağlandı. Macaristan’dan ise 514 yapıtın iadesi sağlandı. Macaristan’dan gelenlerin ortasında Urartu Sarayı’na ilişkin eserler de var. Bir kısmı müzelerimizde bulunan bu yapıtların oksitlenmeleri bile birebir. Dedektif titizliğiyle incelenerek
EROS BAŞI ARTIK BİZDE
Antik dünyanın en büyük lahitlerinden biri olan Sidamara Lahdi’nin bir asırdan fazla süren hasreti de bir daha bu yıl içerisinde son buldu. 140 yıl evvel keşfedilen lahitin eksik kesimi olan Eros Başı, 10 Haziran’da ülkemize getirildi. Londra’da bulunan Victoria&Albert Müzesi ile yapılan iş birliği sonucunda Roma Periyodu M.S. 250’li senelera tarihlenen sütunlu lahit, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
İade edilen yapıtlarımızdan biri de Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu yardımıyla oldu. Hollanda’da bulunan Orıental Arka Auctıons müzayede konutunda Eylül 2021’de bir cami kitabesinin satışa çıkarılacağını ihbar etti. Bilgi ve dokümanlar doğrultusunda kelam konusu yapıta el konularak, 30 Eylül’de Türkiye’ye getirildi. Bozgoca Camii Yazıtı artık ilişkin olduğu topraklarda, İstanbul Türk ve İslam
GÜNDEMİ TAYİN EDİYORUZ
Kaçak yapıtların takibi yapılırken, köken ülke diye tabir edilen, Fas, Tunus, Cezayir, Irak üzere komşu coğrafyalara ilişkin yapıtlarla ilgili de çabucak o ülke ile irtibata geçiliyor. Bu sayede onlar da kendi coğrafyalarına ilişkin yapıtlarla ilgili uğraş başlatabiliyor. Türkiye, şu anda dünyanın kıymetli kuruluşlarının her birinde, Birleşmiş Milletler, UNESCO, kültür sanat çalışmaları yapan bütün memleketler arası platformlarda kaçakçılık konusunda önde gelen, gündem tayin eden ülkelerden biri haline geldi. Dünyanın her yerindeki kültürel mirasın, tarihi eser koleksiyonlarının pak tutulması açısından büyük itibar elde etti.
Kimsenin yapıtında gözümüz yok
- Türkiye’den daha sonra dünyada yapıtlarını takip eden ülkeler içinde Yunanistan, Mısır, Tunus ve Libya geliyor. İnsanlığın ortak mirası olarak bakılan kültür varlıklarını, ilişkin olduğu ülkelere ulaştırmak konusunda Türkiye’nin bütün ülkelere yardımı dokunuyor. Zira bu problem siyaset üstü olarak bedellendiriliyor. Çok yakın vakitte Irak, Çin, Kazakistan, Mısır’a ilişkin olan eserler de kayıtlar sonucunda tespit edilerek iadesi yapıldı. Türkiye’nin hiç kimsenin yapıtında gözü olmadığı, hiç bir yapıtının de peşini bırakmayacağı bir kararlılıkta olduğunu artık tüm dünya biliyor.
Kaçakçılıkla ilgili dünyaya örnek olacak önemli bir çaba yürüttüklerini söyleyen Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, şu sözlerle yapılanları anlatıyor: “Özellikle son üç yılda bu uğraşın düzeyi daima arttı. Sayın Bakanımız nazaranve başladığı günlerde birinci yaptığı iş, kaçakçılıkla çabayı şube müdürlüğü düzeyinden daire başkanlığına çıkarmak oldu. Bu dairenin altında yurt içi, yurt dışı ve eğitim farkındalık ismi altında şube müdürlükleri kuruldu. Yurt içi şubemiz yalnızca yurtarasındaki kaçakçılıkla çabaya odaklanıyor. Toplumsal medyalar başta olmak üzere kim, nerede defineye dair özendirici, teşvik edici, yanlış, bilgilendirici bir şey söylüyorsa peşine düşüyoruz. Yurtdışı şubemiz dünyanın önde gelen bütün müzayedelerini takip ediyor. Eğitim farkındalık da hem yurt içi hem yurt haricinde anaokulundan başlayıp üniversiteye kadar eğitim faaliyetleri yapıyor. Şu anda genel müdürlüğümüzde 50-60 kişilik bir orduyla çalışıyoruz, lakin Türkiye’nin her yerinde müze müdürlerimiz, hafriyat liderlerimiz ve takımlarımızla 3 bin kişilik bir kültürel muhafaza ordusuyuz. Biz daima şunu söylüyoruz, bütün eserler ilişkin olduğu topraklarındır ve ilişkin olduğu topraklarda hoştur. Bu yalnızca kendi ülkemize mahsus da değil, dünyanın neresinde olursa olsun bu biçimde davranıyoruz.
Sevda Dursun