A
admin
Guest
Boyun ön alt yarısında, nefes borusunun önünde bulunan kelebek formlu bir iç salgı bezi olan tiroid bezinin hastanın yaşı ve cinsiyeti için elbette tanımlanan boyuttan büyük bulunmasına GUATR denir. Guatr, bayanlarda daha sık görülür. Guatrda tiroid bezinin hormon üretimi artmış (hipertiroidi), olağan (ötiroidi) yahut azalmış (hipotiroidi) olabilir. Beslenmedeki iyot eksikliği guatrın tüm dünyada en değerli sebebidir. Tiroid bezinin kıymetli bir vazifesi tiroid hormonu üretmek için kandan iyotu almaktır. İyot eksikliği olan bir şahısta tiroid bezi az tiroid hormonu üretir. Beyindeki hipofiz bezi, tiroid hormonu düzeyinin epey düşük olduğunu algılar ve tiroid bezine bir ikaz gönderir. Bu uyarıcı sinyal TSH’dır. Tiroid bezi, tiroid hormonu üretimini telafi etmeye çalıştığında yavaş yavaş büyür ve guatr oluşur. vakit içinde tiroid bezi içerisinde yuvarlak oval halli nodul denilen bezeler, yumrular oluşabilir. Guatr görülme sıklığı, iyot eksikliği olmayan bölgelerde % 0-5 iken, ağır iyot eksikliği bölgelerinde %30’un üzerindedir. İyot eksikliğinin önlenebilir bir niye olması epey değerlidir. Bir toplumdaki iyot eksikliği düzeltildikçe guatr sıklığı azalmaktadır. Toplumun %10’undan fazlasında guatr bulunduğunda endemik=yaygın guatr denilmektedir. Bu oran %5’in altında ise sporadik=seyrek guatr olarak tanımlanmaktadır.
İyot eksikliği kararı gelişen guatr noduler, multinoduler ve diffüz (nodulsüz) olabilir. Noduler guatr ülkemizde 40 yaşından daha sonra %25 oranında görülmektedir. Tiroid nodullerinin %95’i güzel huylu iken, %5’i kanserleşir. Nodül, boyun bölgesine ışınım (ışın) verilmesi kararı gelişmişse kanser riski daha fazladır. Tiroid biyopsilerinin yaklaşık %20’si kuşkulu nodul olarak rapor edilir. Sintigrafide saptanan soğuk nodullerde kanser mümkünlüğü %15-20 iken, sıcak nodullerde bu mümkünlük %5 civarındadır. Noduler guatr fazlaca büyük olduğunda boyun bölgesine bası yaparak nefes darlığına yol açabilir. Büyük ve ortasında kalsifikasyon içeren noduller kanserleşebilir. Kanserleşme küçük nodullerde de mümkündür. Ayrıyeten noduller otonomi kazanıp tiroid hormonu çok salınımına yol açabilir.
İyot eksikliğinin olmadığı ülkelerde guatr oluşumunun en sık sebebi Hashimoto tiroiditidir. Bedenin bağışıklık sisteminin kendisine düşman hale gelerek tiroid bezine saldırdığı (otoimmün) bir durumdur. Tiroid bezi bu süreçte hasar görür ve kâfi ölçüde tiroid hormonu üretemez. Hipofiz bezi düşük tiroid hormonu düzeyini algılar ve tiroidi uyarmak için daha fazla TSH salgılar. Bu ikaz tiroidin büyümesine niye olabilir. Guatrın bir öbür yaygın sebebi de Graves hastalığıdır. Graves hastalığı da otoimmündür. Bu durumda kişinin bağışıklık sistemi tiroid uyarıcı immünoglobulin (TSI) ismi verilen bir protein üretir. TSI isimli protein tiroid bezini uyararak bezin büyümesine yol açar. Ayrıyeten, TSI isimli bu protein tiroid bezinin fazlaca fazla tiroid hormonu üretmesi için uyarır. bu biçimdece hipertiroidi olur. Hipofiz bezi fazlaca fazla tiroid hormonu üretildiğini algıladığı için TSH salgılanmasını azaltır. İyot eksikliği haricinde guatr gelişmenini tetikleyebilen az niçinler: boyun bölgesine ışınım, sigara, doğal guatrojen (guatr yapıcı) denilen birtakım besinler, selenyum eksikliği, çinko eksikliği, duygusal gerilim, kimyasallar, sanayi atıkları, birtakım ilaçlar, birtakım iltihaplı hastalıklar ve ailesel yatkınlık. Doğal guatrojen denilen besinler içinde mısır, soya, tatlı patates, keten tohumu, karalahana, karnabahar, brokoli, şalgam, hindistan cevizi yer alır. Bu mamüllerin ölçülü tüketilmesi gerekir.
Tiroid hastalıklarında belirti ve şikâyetler çoklukla siliktir. Uzunluğunda şişlik olduğunda tiroid ele gelebilir. Hipertiroidide hastalarda çarpıntı hissi, nabız yükselmesi, sonluluk, nefes darlığı, terleme, titreme, ishal, öfori, ateş basması, kilo kaybı görülürken; hipotiroidide halsizlik, güçsüzlük, uyku hali, adet düzensizliği, seste kabalaşma, ses kısıklığı, kabızlık, kırılgan saç ve tırnaklar, ödem, nabızda düşme beklenir. Teşhiste fizik muayene, kan analizleri, ultrasonografi, sintigrafi ve tiroid biyopsileri hayli kıymetlidir.
Guatrda tedavinin gayesi tiroid bezindeki büyümenin durdurulması ve/veya küçültülmesi, büyümeye bağlı olarak ortaya çıkan basının giderilmesi, kandaki tiroid hormonlarının düzeyi anormalse bunların olağanlaştırılması, eşlik eden tiroid kanseri var ise tedavi edilmesidir. Guatr hayli büyük değilse, rastgele bir şikâyet oluşturmuyorsa ve tiroid bezi kâfi ölçüde tiroid hormonu yapıyorsa çoklukla bir tedavi gerekmeyebilir. bu biçimde durumlarda hekiminiz tedaviye çabucak başlamak yerine muhakkak aralıklarla guatrınızı takip edebilir.
İyot eksikliği kararı gelişen guatr noduler, multinoduler ve diffüz (nodulsüz) olabilir. Noduler guatr ülkemizde 40 yaşından daha sonra %25 oranında görülmektedir. Tiroid nodullerinin %95’i güzel huylu iken, %5’i kanserleşir. Nodül, boyun bölgesine ışınım (ışın) verilmesi kararı gelişmişse kanser riski daha fazladır. Tiroid biyopsilerinin yaklaşık %20’si kuşkulu nodul olarak rapor edilir. Sintigrafide saptanan soğuk nodullerde kanser mümkünlüğü %15-20 iken, sıcak nodullerde bu mümkünlük %5 civarındadır. Noduler guatr fazlaca büyük olduğunda boyun bölgesine bası yaparak nefes darlığına yol açabilir. Büyük ve ortasında kalsifikasyon içeren noduller kanserleşebilir. Kanserleşme küçük nodullerde de mümkündür. Ayrıyeten noduller otonomi kazanıp tiroid hormonu çok salınımına yol açabilir.
İyot eksikliğinin olmadığı ülkelerde guatr oluşumunun en sık sebebi Hashimoto tiroiditidir. Bedenin bağışıklık sisteminin kendisine düşman hale gelerek tiroid bezine saldırdığı (otoimmün) bir durumdur. Tiroid bezi bu süreçte hasar görür ve kâfi ölçüde tiroid hormonu üretemez. Hipofiz bezi düşük tiroid hormonu düzeyini algılar ve tiroidi uyarmak için daha fazla TSH salgılar. Bu ikaz tiroidin büyümesine niye olabilir. Guatrın bir öbür yaygın sebebi de Graves hastalığıdır. Graves hastalığı da otoimmündür. Bu durumda kişinin bağışıklık sistemi tiroid uyarıcı immünoglobulin (TSI) ismi verilen bir protein üretir. TSI isimli protein tiroid bezini uyararak bezin büyümesine yol açar. Ayrıyeten, TSI isimli bu protein tiroid bezinin fazlaca fazla tiroid hormonu üretmesi için uyarır. bu biçimdece hipertiroidi olur. Hipofiz bezi fazlaca fazla tiroid hormonu üretildiğini algıladığı için TSH salgılanmasını azaltır. İyot eksikliği haricinde guatr gelişmenini tetikleyebilen az niçinler: boyun bölgesine ışınım, sigara, doğal guatrojen (guatr yapıcı) denilen birtakım besinler, selenyum eksikliği, çinko eksikliği, duygusal gerilim, kimyasallar, sanayi atıkları, birtakım ilaçlar, birtakım iltihaplı hastalıklar ve ailesel yatkınlık. Doğal guatrojen denilen besinler içinde mısır, soya, tatlı patates, keten tohumu, karalahana, karnabahar, brokoli, şalgam, hindistan cevizi yer alır. Bu mamüllerin ölçülü tüketilmesi gerekir.
Tiroid hastalıklarında belirti ve şikâyetler çoklukla siliktir. Uzunluğunda şişlik olduğunda tiroid ele gelebilir. Hipertiroidide hastalarda çarpıntı hissi, nabız yükselmesi, sonluluk, nefes darlığı, terleme, titreme, ishal, öfori, ateş basması, kilo kaybı görülürken; hipotiroidide halsizlik, güçsüzlük, uyku hali, adet düzensizliği, seste kabalaşma, ses kısıklığı, kabızlık, kırılgan saç ve tırnaklar, ödem, nabızda düşme beklenir. Teşhiste fizik muayene, kan analizleri, ultrasonografi, sintigrafi ve tiroid biyopsileri hayli kıymetlidir.
Guatrda tedavinin gayesi tiroid bezindeki büyümenin durdurulması ve/veya küçültülmesi, büyümeye bağlı olarak ortaya çıkan basının giderilmesi, kandaki tiroid hormonlarının düzeyi anormalse bunların olağanlaştırılması, eşlik eden tiroid kanseri var ise tedavi edilmesidir. Guatr hayli büyük değilse, rastgele bir şikâyet oluşturmuyorsa ve tiroid bezi kâfi ölçüde tiroid hormonu yapıyorsa çoklukla bir tedavi gerekmeyebilir. bu biçimde durumlarda hekiminiz tedaviye çabucak başlamak yerine muhakkak aralıklarla guatrınızı takip edebilir.