Türkiye’nin faizi düşürmek için yaptığı her atılım faiz lobisinin itirazıyla karşılaştı. Yüksek faiz, “düşük enflasyon” için şayet olmazsa olmaz koşul ve değiştirilemez iktisat kuralı olarak sunuldu. Lakin Kovid-19 tesiriyle yükselen enflasyonu düşürmek için faiz silahına sarılan ülkeler, umduğunu bulamadı. ABD, Avrupa, İngiltere merkez bankaları başta olmak üzere gelişmiş ve gelişen ülkelerin yaptığı sert faiz artışları, enflasyonu düşürmedi.
ABD ENFLASYONDA 41 YILIN REKORUNU KIRDI
ABD Merkez Bankası Fed; mart ayından bu yana 250 baz puanlık faiz artışı yaptığı biçimde, ABD’de enflasyon yüzde 9,1 ile 41 yılın doruğuna çıktı. Mart ayında varlık alım operasyonunu tamamlayarak faiz artışlarına başlayan Fed; martta 25 baz puan, mayısta 50 baz puan, haziranda 75 baz puanla faiz artışı yapmıştı. ABD’de enflasyon ağustosta yüzde 8,3’e gerilese de Fed’in bu hafta, 75-100 baz puan içinde bir faiz artışı daha yapması bekleniyor.
AVRUPA’NIN İŞİ ZOR
Benzer bir tablo Avrupa’da da var. Avrupa Merkez Bankası (ECB), geçen hafta siyaset faizini 75 baz puan artırarak yüzde 1,25’e çıkardı. Banka bu biçimdece 24 yıllık tarihinde birinci sefer bu oranda bir faiz artışına gitti. ECB, temmuz ayı toplantısında 11 yılın akabinde birinci defa faiz artırımına giderek faiz oranını yüzde 0,25’ten yüzde 0,75’e yükseltmişti. Bu radikal faiz artışına karşın Avro Bölgesi’nde enflasyon ağustosta yüzde 9,1 ile tarihi dorukta bulunuyor. Ukrayna’ya müdahalesi niçiniyle Rusya ile tersleştiği için güç tedariki konusunda güç günler geçiren Avrupa’yı sıkıntı bir kış bekliyor.
RESESYON VE ÇİFT HANELİ ENFLASYON UYARISI
Artan güç ve besin meblağları Almanya’da enflasyonun 50 yılın en yüksek düzeyine çıkmasına niye oldu. Temmuzda yüzde 7,5 olan yıllık enflasyon, ağustosta yüzde 7,9’a çıkarak birinci petrol krizinin yaşandığı 1973-1974 kışından bu yana en yüksek oranı gördü. Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), güç krizi niçiniyle Alman iktisadının resesyona girdiğine ait işaretlerin giderek arttığını ve enflasyonun gelecek aylarda çift hanelere ulaşabileceğini dün duyurdu.
İNGİLTERE’DE MİSAL BİR TABLO VAR
İngiltere Merkez Bankası da Avrupa ve ABD’dekine emsal adımlarla yükselen enflasyonu durdurmaya çalışıyor. Ocak ayında yüzde 5,5 olan İngiltere’deki enflasyon ağustos ayı itibariyle yüzde 9,9’e yükseldi. Faizleri 0,25’ten yüzde 1,75’e çıkaran İngiliz Merkez Bankası’nın bu hafta vereceği kararla faiz artışını sürdürmesi bekleniyor.
RUSYA DA DÜŞÜRMEKTE ZORLANIYOR
Rusya’da ise savaş durumuna bağlı olarak faiz ve enflasyon içinde daha karmaşık bir irtibat gözlemleniyor. Batılı ülkelerin yaptırımları niçiniyle siyaset faiz oranını 28 Şubat’ta yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye çıkaran Rusya Merkez Bankası, 26 Mayıs’ta aldığı radikal bir kararla faizi 900 baz puan düşürerek yüzde 20’den yüzde 11’e çekti.
Haziranda siyaset faizini yüzde 9,5’e, temmuzda yüzde 9’a, ağustosta yüzde 8’e indiren Rusya Merkez Bankası, geçen hafta bir indirime daha giderek gösterge faizini yüzde 7,5’e kadar düşürdü. Lakin Rusya’da enflasyon faiz üzere süratle yükseldiği üzere aşağı inmedi. Ocakta yüzde 8,73 olan enflasyon nisanda yüzde 17,8’e yükseldi. Ortadan geçen beş ayda bir ölçü gerilese de ülkedeki enflasyon ağustos prestijiyle yüzde 14,3’te bulunuyor.
DİKKAT ÇEKEN ÜLKE ARJANTİN
Arjantin, yüksek enflasyonla gayret etmek için yılbaşından bu yana 9 kere faiz artışı yaptı. Arjantin Merkez Bankası; siyaset faizini yüzde 38’den yüzde 75’e yükselttiği biçimde, enflasyonun yüzde 51’den yüzde 78,5’e çıkmasını engelleyemedi. Birinci defa bir ayda iki sefer faz artışı yapan Arjantin’de enflasyon son 20 yılın tepesinde bulunuyor. Güney Amerika’nın ikinci en büyük iktisadına sahip Arjantin’de enflasyonun yıl sonuna kadar yüzde 90’lara çıkması öngörülüyor.
TÜRKİYE FAİZ İNDİREREK AYRIŞTI
Bu hafta ABD, İngiltere, Japonya, Türkiye, İsveç, İsviçre, Norveç, Tayvan, Mısır, Brezilya, Güney Afrika ve Endonezya’nın da ortalarında bulunduğu 20’den çok ülkede merkez bankasının faiz sonucu bekleniyor. Bu sene yaklaşık 90 merkez bankası faiz artırımına gitti. Bunların yarısı tek seferde en az 75 baz puanlık artış yaptı. bu biçimdece, 2008’deki finansal krizde uygulanan ucuz para siyasetinden kararlı bir çıkış oldu. Fakat merkez bankalarının enflasyonu yenmek için faiz indirerek uyguladığı sıkılaşma siyasetleri bu ülke ekonomilerini sakinlik riski ile karşı karşıya getirdi. Uzmanlar; bilhassa global merkez bankalarının son attığı adımların dünya iktisadını sakinliğe ittiğine dikkat çekiyor.
Nobel ödüllü iktisatçı Joseph Stiglitz: Deva faizde değil yatırım ve üretimde
Columbia Üniversitesi Profesörü ve Nobel ödüllü iktisatçı Joseph Stiglitz, arz istikametli enflasyonu hafifçeletmek için faizleri fazlaca agresif artıran merkez bankalarının fiyat artışlarını tetiklediğini söylemiş oldu. Geçtiğimiz günlerde Bloomberg News’e konuşan Stiglitz, faizleri artırmanın arz tarafındaki sorunları çözmediğini belirterek, “Hatta daha da kötüleştirebilir. Zira arz külfetlerine yönelik daha fazla yatırım yapılması gerekir. Lakin faizlerin artırılması bu yatırımları zorlaştırıyor” dedi. Stiglitz, standart faiz artışı öneren ekonomik modellerin daha fazla enflasyona yol açabileceğini bildirdi. Örnek olarak, ABD konut piyasasına atıfta bulunan Stiglitz, konut sahiplerinin yüksek faiz maliyetini kiracılara yansıtarak fiyat artışını beslediklerini belirtti. Stiglitz, “Faiz artırmanın daha fazla besin ve güç üretimine ve arz sıkıntılarını çözmeye nasıl bir katkısı olabilir? Faiz artışı meselelerin temeline inmiyor, durumu kötüleştirme riski barındırıyor” sözlerini kullandı.
İbrahim Acar
PARAM OLSA ŞURAYA YATIRIRDIM DİYE DÜŞÜNME! 100.000 TL SANAL PARA İLE NELER YAPABİLECEĞİNİ ÇABUCAK GÖR!
ABD ENFLASYONDA 41 YILIN REKORUNU KIRDI
ABD Merkez Bankası Fed; mart ayından bu yana 250 baz puanlık faiz artışı yaptığı biçimde, ABD’de enflasyon yüzde 9,1 ile 41 yılın doruğuna çıktı. Mart ayında varlık alım operasyonunu tamamlayarak faiz artışlarına başlayan Fed; martta 25 baz puan, mayısta 50 baz puan, haziranda 75 baz puanla faiz artışı yapmıştı. ABD’de enflasyon ağustosta yüzde 8,3’e gerilese de Fed’in bu hafta, 75-100 baz puan içinde bir faiz artışı daha yapması bekleniyor.
AVRUPA’NIN İŞİ ZOR
Benzer bir tablo Avrupa’da da var. Avrupa Merkez Bankası (ECB), geçen hafta siyaset faizini 75 baz puan artırarak yüzde 1,25’e çıkardı. Banka bu biçimdece 24 yıllık tarihinde birinci sefer bu oranda bir faiz artışına gitti. ECB, temmuz ayı toplantısında 11 yılın akabinde birinci defa faiz artırımına giderek faiz oranını yüzde 0,25’ten yüzde 0,75’e yükseltmişti. Bu radikal faiz artışına karşın Avro Bölgesi’nde enflasyon ağustosta yüzde 9,1 ile tarihi dorukta bulunuyor. Ukrayna’ya müdahalesi niçiniyle Rusya ile tersleştiği için güç tedariki konusunda güç günler geçiren Avrupa’yı sıkıntı bir kış bekliyor.
RESESYON VE ÇİFT HANELİ ENFLASYON UYARISI
Artan güç ve besin meblağları Almanya’da enflasyonun 50 yılın en yüksek düzeyine çıkmasına niye oldu. Temmuzda yüzde 7,5 olan yıllık enflasyon, ağustosta yüzde 7,9’a çıkarak birinci petrol krizinin yaşandığı 1973-1974 kışından bu yana en yüksek oranı gördü. Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), güç krizi niçiniyle Alman iktisadının resesyona girdiğine ait işaretlerin giderek arttığını ve enflasyonun gelecek aylarda çift hanelere ulaşabileceğini dün duyurdu.
İNGİLTERE’DE MİSAL BİR TABLO VAR
İngiltere Merkez Bankası da Avrupa ve ABD’dekine emsal adımlarla yükselen enflasyonu durdurmaya çalışıyor. Ocak ayında yüzde 5,5 olan İngiltere’deki enflasyon ağustos ayı itibariyle yüzde 9,9’e yükseldi. Faizleri 0,25’ten yüzde 1,75’e çıkaran İngiliz Merkez Bankası’nın bu hafta vereceği kararla faiz artışını sürdürmesi bekleniyor.
RUSYA DA DÜŞÜRMEKTE ZORLANIYOR
Rusya’da ise savaş durumuna bağlı olarak faiz ve enflasyon içinde daha karmaşık bir irtibat gözlemleniyor. Batılı ülkelerin yaptırımları niçiniyle siyaset faiz oranını 28 Şubat’ta yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye çıkaran Rusya Merkez Bankası, 26 Mayıs’ta aldığı radikal bir kararla faizi 900 baz puan düşürerek yüzde 20’den yüzde 11’e çekti.
Haziranda siyaset faizini yüzde 9,5’e, temmuzda yüzde 9’a, ağustosta yüzde 8’e indiren Rusya Merkez Bankası, geçen hafta bir indirime daha giderek gösterge faizini yüzde 7,5’e kadar düşürdü. Lakin Rusya’da enflasyon faiz üzere süratle yükseldiği üzere aşağı inmedi. Ocakta yüzde 8,73 olan enflasyon nisanda yüzde 17,8’e yükseldi. Ortadan geçen beş ayda bir ölçü gerilese de ülkedeki enflasyon ağustos prestijiyle yüzde 14,3’te bulunuyor.
DİKKAT ÇEKEN ÜLKE ARJANTİN
Arjantin, yüksek enflasyonla gayret etmek için yılbaşından bu yana 9 kere faiz artışı yaptı. Arjantin Merkez Bankası; siyaset faizini yüzde 38’den yüzde 75’e yükselttiği biçimde, enflasyonun yüzde 51’den yüzde 78,5’e çıkmasını engelleyemedi. Birinci defa bir ayda iki sefer faz artışı yapan Arjantin’de enflasyon son 20 yılın tepesinde bulunuyor. Güney Amerika’nın ikinci en büyük iktisadına sahip Arjantin’de enflasyonun yıl sonuna kadar yüzde 90’lara çıkması öngörülüyor.
TÜRKİYE FAİZ İNDİREREK AYRIŞTI
- Türkiye’de ise Merkez Bankası, Batı ülkelerinde kabul görmüş siyasetlerini bir kenara iterek kendine mahsus bir siyaset izlemesiyle dikkat çekiyor. 2021’i yüzde 36 enflasyon ile kapatan Türkiye; düşük faiz ortamında daha fazla yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve büyüme siyasetini benimsedi. Geçen yılın son dört ayında (eylül-aralık) üst üste aldığı kararlarla faizi yüzde 18’den yüzde 14’e düşüren Merkez Bankası, 7 ay orta verdiği indirim adımlarına Ağustos’ta bir yenisini ekledi ve siyaset faizini yüzde 14’ten yüzde 13’e çekti. Enflasyon ise geçtiğimiz ocaktaki düzeyi olan yüzde 48,69’dan 80,21’e yükselse de artış suratı güzelce azaldı.
Bu hafta ABD, İngiltere, Japonya, Türkiye, İsveç, İsviçre, Norveç, Tayvan, Mısır, Brezilya, Güney Afrika ve Endonezya’nın da ortalarında bulunduğu 20’den çok ülkede merkez bankasının faiz sonucu bekleniyor. Bu sene yaklaşık 90 merkez bankası faiz artırımına gitti. Bunların yarısı tek seferde en az 75 baz puanlık artış yaptı. bu biçimdece, 2008’deki finansal krizde uygulanan ucuz para siyasetinden kararlı bir çıkış oldu. Fakat merkez bankalarının enflasyonu yenmek için faiz indirerek uyguladığı sıkılaşma siyasetleri bu ülke ekonomilerini sakinlik riski ile karşı karşıya getirdi. Uzmanlar; bilhassa global merkez bankalarının son attığı adımların dünya iktisadını sakinliğe ittiğine dikkat çekiyor.
Nobel ödüllü iktisatçı Joseph Stiglitz: Deva faizde değil yatırım ve üretimde
Columbia Üniversitesi Profesörü ve Nobel ödüllü iktisatçı Joseph Stiglitz, arz istikametli enflasyonu hafifçeletmek için faizleri fazlaca agresif artıran merkez bankalarının fiyat artışlarını tetiklediğini söylemiş oldu. Geçtiğimiz günlerde Bloomberg News’e konuşan Stiglitz, faizleri artırmanın arz tarafındaki sorunları çözmediğini belirterek, “Hatta daha da kötüleştirebilir. Zira arz külfetlerine yönelik daha fazla yatırım yapılması gerekir. Lakin faizlerin artırılması bu yatırımları zorlaştırıyor” dedi. Stiglitz, standart faiz artışı öneren ekonomik modellerin daha fazla enflasyona yol açabileceğini bildirdi. Örnek olarak, ABD konut piyasasına atıfta bulunan Stiglitz, konut sahiplerinin yüksek faiz maliyetini kiracılara yansıtarak fiyat artışını beslediklerini belirtti. Stiglitz, “Faiz artırmanın daha fazla besin ve güç üretimine ve arz sıkıntılarını çözmeye nasıl bir katkısı olabilir? Faiz artışı meselelerin temeline inmiyor, durumu kötüleştirme riski barındırıyor” sözlerini kullandı.
İbrahim Acar
PARAM OLSA ŞURAYA YATIRIRDIM DİYE DÜŞÜNME! 100.000 TL SANAL PARA İLE NELER YAPABİLECEĞİNİ ÇABUCAK GÖR!