Radyo Sputnik’te yayınlanan Meliha Okur’la Anlat Bana programına konuk olan Verimetrik Kurucusu, ekonomist Utku Ekmekçi, bu yılın birinci çeyreği için açıklanan yüzde 7.3’lük büyüme sayıları ışığında bilgilerin nasıl bir Türkiye iktisadı anlattığına dair değerlendirmelerde bulundu.
Yüksek enflasyonun hem Türkiye’de birebir vakitte Avrupa’da sert bir biçimde hissedildiğine vurgu yapan Ekmekçi, geçen yıl iktisatçı akademisyenlerle birlikte yazdığı ‘Endekslerle Türkiye Ekonomisi’ isimli kitabına atıfta bulunarak, “Ekonominin paydaşlarının yer aldığı muhakkak başlı data setlerinden en mühimlerinden 79’una bu kitapta yer verdik. Bu bilgileri, ne manaya geldiğini epey tekniğe girmeden, anlaşılması kolay bir halde sunmaya çalıştık. Bir grafiğin nasıl okunması gerektiğini, mesela büyüme verisi belirtildiğında nasıl yorumlamamız gerektiğini anlattık. Ve en sonunda da, her bilgi sayfasının sağ alt tarafına bir karekod koyduk ki aygıtınıza okuttuğunuzda ilgili sayfadaki bilginin en yeni haline ulaşabiliyorsunuz. Kitabımız için hiç bir vakit eskimeyen bir baş ucu kitabına döndü diyebiliriz. İktisattaki dataları hepimizin anlamasına gerek yok lakin en azından ekonomik olarak ortasında bulunduğumuz, ilişkin olduğumuz ülkenin nereye yanlışsız gidiyor olduğunu anlamak zorundayız ki biz de kendi ferdî aksiyonlarımızı ele alıp kendi açımızdan en yanlışsız sonuca ulaşabilelim” tabirlerini kullandı.
‘İstanbul Ticaret Odası’nın enflasyon açıklaması TÜİK tarafınca açıklanan TÜFE için öncü bir gösterge’
Cuma günü açıklanacak enflasyon sayıları öncesinde öngörüsü sorulan Ekmekçi, “İstanbul Ticaret Odası, İstanbul’un enflasyonunu yüzde 6’ya yakın, yıllık da yüzde 90’a yakın yükseldiğini deklare etti. ötürüsıyla, TÜİK tarafınca açıklanan TÜFE için de her vakit öncü bir gösterge olur” dedi.
‘Büyümeyi halka iş ve aş olarak yansıtamıyoruz’
Türkiye’nin 20 yıldan bu yana büyüdüğüne dikkat çekilen programda Ekmekçi, “Sadece 2009’da küçüldük. Yaklaşık 20 yıldır yüzde 5’in biraz üzerinde oranda ortalama olarak büyüyoruz. Bugünkü büyümeye baktığımızda iş ve aş yarattığını söyleyebilmek sıkıntı görünüyor. Kitapta bunları anlatıyoruz. Yüzde 7.3 büyüdük. olağan olarak gerçek bir sayı. Ancak, iş ve aş yaratıp yaratmadığını anlamak için rakamsal olarak da karşılığını gorebilmek ismine bir ekip yan datalara bakmamız gerekiyor. GSYİH’yi ne üreterek yaratıyoruz ya da nerede harcadık diye bakıyoruz. Büyümenin yalnızca 0,9’u tarımdan geliyor. ‘Türkiye bir tarım ülkesidir’ sözünden yola çıkarsak, demek ki tarım tarafında birtakım yanlışlar yapıyoruz. Pekala biz nereden büyüyoruz? Birincisi, hizmetlerden yapıyoruz en büyük üretimi. Pandeminin azalması, yaklaşan bir turizm kesiminin de tesiri var. Öteki taraftan, endüstrideki büyüme de şaşırtan değil. Pandeminin yarattığı lojistik, tedarik zahmetlerinin Türkiye’yi Avrupa tarafında daha avantajlı bir pozisyona getiriyor. Bu büyümenin bileşenlerine bakarsak, ücretlilerin aldığı hissenin yüzde 31’de kalması dikkat alımlı. Yani GSYİH büyüyor, gerçek. Fakat bunun içerisinden işgücüne ödenen hisse yüzde 39’dan yüzde 38’e düşüyor. Demek ki bu büyümeyi halka iş ve aş olarak yansıtamıyoruz. Ücretlilerinin daha fakirleştiği bir müddetç bu” formunda kıymetlendirme yaptı.
‘Milli gelirin önümüzdeki periyotta 8 bin doların altına inmesi kuvvetle muhtemel’
‘Nerede yanılgı yapıldığına’ da değinen Ekmekçi, “Biz büyüme ile kalkınmayı karıştırıyoruz. Bizim hassasiyetle yaklaşmamız gereken büyüme değil kalkınma olmalı. Kalkınma, işte bu büyümenin tabana, vatandaşa, yani genele yayılabilmesidir. Eğitime erişilebilirliğin artması, vatandaşın kültür sanat aktifliklerine ulaşıp, buna bir bütçe ayırması üzere kalemlerin bütününde oluşur kalkınma. Kişi başı GSYİH’den bahsetmek lazım. 2002-2003 senelerında kişi başına düşen ulusal gelir 3000 dolar seviyesindeydi. 2013 yılında 13 bin dolara çıktı. ‘Hesaplamaları değiştirdik’ bazında tartışmalar olabilir lakin bu 13 bin dolar olan mertebeyi 5-6 bin dolara indirmez. Biz 2001-2002 yılları ile 2010’lu yıllarının başında büyümeyi kalkınmaya çevirebildik. daha sonra bizim kalkınmaya çeviremediğimiz periyot başladı. Ulusal gelirin önümüzdeki periyotta 8 bin doların altına inmesi kuvvetle mümkün. İndiğinde bile biz son 20 yıldır büyüyen iktisat olarak, 2006-2007 senelerındaki kişi başlı GSYİH sayısına dönüyoruz. Vatandaşa refah olarak yansımadığının bir göstergesi bu büyüme rakamları” dedi.
Yüksek enflasyonun hem Türkiye’de birebir vakitte Avrupa’da sert bir biçimde hissedildiğine vurgu yapan Ekmekçi, geçen yıl iktisatçı akademisyenlerle birlikte yazdığı ‘Endekslerle Türkiye Ekonomisi’ isimli kitabına atıfta bulunarak, “Ekonominin paydaşlarının yer aldığı muhakkak başlı data setlerinden en mühimlerinden 79’una bu kitapta yer verdik. Bu bilgileri, ne manaya geldiğini epey tekniğe girmeden, anlaşılması kolay bir halde sunmaya çalıştık. Bir grafiğin nasıl okunması gerektiğini, mesela büyüme verisi belirtildiğında nasıl yorumlamamız gerektiğini anlattık. Ve en sonunda da, her bilgi sayfasının sağ alt tarafına bir karekod koyduk ki aygıtınıza okuttuğunuzda ilgili sayfadaki bilginin en yeni haline ulaşabiliyorsunuz. Kitabımız için hiç bir vakit eskimeyen bir baş ucu kitabına döndü diyebiliriz. İktisattaki dataları hepimizin anlamasına gerek yok lakin en azından ekonomik olarak ortasında bulunduğumuz, ilişkin olduğumuz ülkenin nereye yanlışsız gidiyor olduğunu anlamak zorundayız ki biz de kendi ferdî aksiyonlarımızı ele alıp kendi açımızdan en yanlışsız sonuca ulaşabilelim” tabirlerini kullandı.
‘İstanbul Ticaret Odası’nın enflasyon açıklaması TÜİK tarafınca açıklanan TÜFE için öncü bir gösterge’
Cuma günü açıklanacak enflasyon sayıları öncesinde öngörüsü sorulan Ekmekçi, “İstanbul Ticaret Odası, İstanbul’un enflasyonunu yüzde 6’ya yakın, yıllık da yüzde 90’a yakın yükseldiğini deklare etti. ötürüsıyla, TÜİK tarafınca açıklanan TÜFE için de her vakit öncü bir gösterge olur” dedi.
‘Büyümeyi halka iş ve aş olarak yansıtamıyoruz’
Türkiye’nin 20 yıldan bu yana büyüdüğüne dikkat çekilen programda Ekmekçi, “Sadece 2009’da küçüldük. Yaklaşık 20 yıldır yüzde 5’in biraz üzerinde oranda ortalama olarak büyüyoruz. Bugünkü büyümeye baktığımızda iş ve aş yarattığını söyleyebilmek sıkıntı görünüyor. Kitapta bunları anlatıyoruz. Yüzde 7.3 büyüdük. olağan olarak gerçek bir sayı. Ancak, iş ve aş yaratıp yaratmadığını anlamak için rakamsal olarak da karşılığını gorebilmek ismine bir ekip yan datalara bakmamız gerekiyor. GSYİH’yi ne üreterek yaratıyoruz ya da nerede harcadık diye bakıyoruz. Büyümenin yalnızca 0,9’u tarımdan geliyor. ‘Türkiye bir tarım ülkesidir’ sözünden yola çıkarsak, demek ki tarım tarafında birtakım yanlışlar yapıyoruz. Pekala biz nereden büyüyoruz? Birincisi, hizmetlerden yapıyoruz en büyük üretimi. Pandeminin azalması, yaklaşan bir turizm kesiminin de tesiri var. Öteki taraftan, endüstrideki büyüme de şaşırtan değil. Pandeminin yarattığı lojistik, tedarik zahmetlerinin Türkiye’yi Avrupa tarafında daha avantajlı bir pozisyona getiriyor. Bu büyümenin bileşenlerine bakarsak, ücretlilerin aldığı hissenin yüzde 31’de kalması dikkat alımlı. Yani GSYİH büyüyor, gerçek. Fakat bunun içerisinden işgücüne ödenen hisse yüzde 39’dan yüzde 38’e düşüyor. Demek ki bu büyümeyi halka iş ve aş olarak yansıtamıyoruz. Ücretlilerinin daha fakirleştiği bir müddetç bu” formunda kıymetlendirme yaptı.
‘Milli gelirin önümüzdeki periyotta 8 bin doların altına inmesi kuvvetle muhtemel’
‘Nerede yanılgı yapıldığına’ da değinen Ekmekçi, “Biz büyüme ile kalkınmayı karıştırıyoruz. Bizim hassasiyetle yaklaşmamız gereken büyüme değil kalkınma olmalı. Kalkınma, işte bu büyümenin tabana, vatandaşa, yani genele yayılabilmesidir. Eğitime erişilebilirliğin artması, vatandaşın kültür sanat aktifliklerine ulaşıp, buna bir bütçe ayırması üzere kalemlerin bütününde oluşur kalkınma. Kişi başı GSYİH’den bahsetmek lazım. 2002-2003 senelerında kişi başına düşen ulusal gelir 3000 dolar seviyesindeydi. 2013 yılında 13 bin dolara çıktı. ‘Hesaplamaları değiştirdik’ bazında tartışmalar olabilir lakin bu 13 bin dolar olan mertebeyi 5-6 bin dolara indirmez. Biz 2001-2002 yılları ile 2010’lu yıllarının başında büyümeyi kalkınmaya çevirebildik. daha sonra bizim kalkınmaya çeviremediğimiz periyot başladı. Ulusal gelirin önümüzdeki periyotta 8 bin doların altına inmesi kuvvetle mümkün. İndiğinde bile biz son 20 yıldır büyüyen iktisat olarak, 2006-2007 senelerındaki kişi başlı GSYİH sayısına dönüyoruz. Vatandaşa refah olarak yansımadığının bir göstergesi bu büyüme rakamları” dedi.