Ekonomi idaresinin Aralık 2021’den bu yana döviz stoklayarak piyasaları manipüle etmek isteyenlerle gayreti meyvelerini vermeye başladı. TL’ye takviye maksatlı alınan kararlar, para piyasalarını bir istikrara oturttu. Bankalardaki mevduat dağılımı lira leyhine süratle güzelleşirken, parasını dövizde tutanların yararı son aylarda uygunca azaldı, son bir ayda ise sıfıra yakın.
30 MİLYAR DOLAR BOZDURULUR
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti’nin döviz stokçusu şirketlere kredi verilmemesi için aldığı yeni karar önümüzdeki hafta (1 Kasım’dan itibaren) uygulanacak. Yeni mali kurala bakılırsa; bankalarda 10 milyon lira ve üzeri döviz varlığı olan ya da cirosu ile etkin büyüklüğünün yüzde 5’i kadar dövizi bulunan şirketler TL cinsi ticari kredi alamayacak. Bu kuralı taşımayan şirketler, muhtaçlık duydukları finansmanı stoklarındaki dövizi bozdurarak karşılayacak. Bu mecburilik niçiniyle şirketlerin bankalardaki döviz stokunun 20-30 milyar dolar azalma bekleniyor.
BANKALARDAKİ YABANCI PARA ORANI AZALDI
Yeni düzenlemenin tesiriyle; yatırımcıların ve tasarruf sahiplerinin TL’ye ilgisinin artması bekleniyor. Merkez Bankası’nın yabancı para mevduattan Türk lirası mevduata dönüşümü desteklemek maksadıyla Aralık 2021’de başlatmış olduğu liralaşma stratejisi yardımıyla banka bilançolarındaki Türk lirası hissesi artarken, döviz mevduatlarının hissesi 11 puan azaldı. Yılbaşında yüzde 64,5 olan toplam bankacılık bölümü mevduatı ortasındaki döviz hissesi 21 Ekim 2022 tarihi prestijiyle yüzde 53,1’e geriledi.
HEDEFİ TUTTURMAYAN BANKALARA EK MALİYET VAR
Merkez Bankası, 18 Ekim’de aldığı kararla TL’ye takviye için bankalara yeni bilanço gayesi koydu. 1 Ocak 2023 tarihinde uygulaması başlayacak yeni düzenleme, bankalara mevduatın yüzde 60’ını TL, yüzde 40’ını döviz olarak tutma gayesi getiriyor. Buna nazaran bankalar, Türk lirası mevduatın toplam mevduat ortasındaki hissesini temel alan gayeye nazaran menkul değer (hazine bonosu) tesis edecek. Bu oranları tutturmayan bankalar, toplam mevduatının yarısını aşan döviz ölçüsünün yüzde 5’i kadar fazladan menkul değer tesis etmek zorunda kalacak.
LİRALAŞMA STRATEJİSİNE DAYANAK SÜRECEK
Finans piyasalarındaki havanın TL’yi destekleyecek biçimde sürdürülmesi için düzenleyici ve denetleyici kurumların kararlılığı dikkat çekiyor. Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti (BDDK) kural belirlerken, Hazine ve Maliye Bakanlığı da geliştirdiği siyasetlerle liralaşma stratejisini bu yılın geri kalanında ve 2023 yılında sürdürmeye kararlı.
Piyasada dolar baskısı azalıyor
Vadesi gelmemiş yabancı para cinsindeki borçlarını münasebet göstererek stoklarındaki dövizi bozdurmamakta direnerek şirketler, daha fazla maliyete katlanmak zorunda kalıyor. ‘Kendi kendine zarar’ manasına gelen bu durumdan kurtulmak için stokçu şirketler, ellerindeki dövizi satarak kurları aşağı çekebilir. TL’nin güçlenmesiyle firmalar, daha düşük maliyetle hammadde alma ve vadesi geldiğinde de borcunu daha düşük kurdan kapatma fırsatı yaratabilir.
Kur Korumalı’da şirketlerin vergi istisnası müddeti uzatıldı
Liralaşma siyasetine takviye gayesiyle dün değerli bir düzenleme daha yapıldı. Şirketlerin kur muhafazalı mevduattan hasılatlarındaki kurumlar vergisi istisnasının mühleti uzatıldı. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı sonucu’na göre; şirketlerin kur muhafazalı mevduattan elde ettikleri hasılatlar için uygulanan kurumlar vergisi istisnası, 30 Eylül tarihindeki bilançolar için de geçerli olacak.
30 MİLYAR DOLAR BOZDURULUR
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti’nin döviz stokçusu şirketlere kredi verilmemesi için aldığı yeni karar önümüzdeki hafta (1 Kasım’dan itibaren) uygulanacak. Yeni mali kurala bakılırsa; bankalarda 10 milyon lira ve üzeri döviz varlığı olan ya da cirosu ile etkin büyüklüğünün yüzde 5’i kadar dövizi bulunan şirketler TL cinsi ticari kredi alamayacak. Bu kuralı taşımayan şirketler, muhtaçlık duydukları finansmanı stoklarındaki dövizi bozdurarak karşılayacak. Bu mecburilik niçiniyle şirketlerin bankalardaki döviz stokunun 20-30 milyar dolar azalma bekleniyor.
BANKALARDAKİ YABANCI PARA ORANI AZALDI
Yeni düzenlemenin tesiriyle; yatırımcıların ve tasarruf sahiplerinin TL’ye ilgisinin artması bekleniyor. Merkez Bankası’nın yabancı para mevduattan Türk lirası mevduata dönüşümü desteklemek maksadıyla Aralık 2021’de başlatmış olduğu liralaşma stratejisi yardımıyla banka bilançolarındaki Türk lirası hissesi artarken, döviz mevduatlarının hissesi 11 puan azaldı. Yılbaşında yüzde 64,5 olan toplam bankacılık bölümü mevduatı ortasındaki döviz hissesi 21 Ekim 2022 tarihi prestijiyle yüzde 53,1’e geriledi.
HEDEFİ TUTTURMAYAN BANKALARA EK MALİYET VAR
Merkez Bankası, 18 Ekim’de aldığı kararla TL’ye takviye için bankalara yeni bilanço gayesi koydu. 1 Ocak 2023 tarihinde uygulaması başlayacak yeni düzenleme, bankalara mevduatın yüzde 60’ını TL, yüzde 40’ını döviz olarak tutma gayesi getiriyor. Buna nazaran bankalar, Türk lirası mevduatın toplam mevduat ortasındaki hissesini temel alan gayeye nazaran menkul değer (hazine bonosu) tesis edecek. Bu oranları tutturmayan bankalar, toplam mevduatının yarısını aşan döviz ölçüsünün yüzde 5’i kadar fazladan menkul değer tesis etmek zorunda kalacak.
LİRALAŞMA STRATEJİSİNE DAYANAK SÜRECEK
Finans piyasalarındaki havanın TL’yi destekleyecek biçimde sürdürülmesi için düzenleyici ve denetleyici kurumların kararlılığı dikkat çekiyor. Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti (BDDK) kural belirlerken, Hazine ve Maliye Bakanlığı da geliştirdiği siyasetlerle liralaşma stratejisini bu yılın geri kalanında ve 2023 yılında sürdürmeye kararlı.
Piyasada dolar baskısı azalıyor
- ABD Merkez Bankası Fed’in yaptığı sert faiz artışları, bütün dünyada doların çok kıymetlenmesine niye oldu. “kuvvetli dolar baskısı” Türkiye’de ise asgarî düzeylerde hissediliyor. Son bir ayda Dolar/TL düzeyinde yalnızca 8 kuruşluk oynama oldu. Hem ABD’de tıpkı vakitte gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden gelen tenkitler karşısında Fed’in daha ölçülü bir faiz siyaseti izleyeceği beklentisi oluştu. Piyasalar hafta başından bu yana “daha ölçülü bir Fed”i fiyatlarken, piyasalardaki dolar baskısı azalmaya başladı. Buna ek olarak mevsimsel tesir niçiniyle önümüzdeki birkaç ayda dolara gereksinim azalacak. Zira, global ticaretin yüzde 70’inin döndüğü kuzey yarımküredeki ekonomik aktivite; tarım ve turizm başta olmak üzere birfazlaca kesimin yavaşlıyor.
Vadesi gelmemiş yabancı para cinsindeki borçlarını münasebet göstererek stoklarındaki dövizi bozdurmamakta direnerek şirketler, daha fazla maliyete katlanmak zorunda kalıyor. ‘Kendi kendine zarar’ manasına gelen bu durumdan kurtulmak için stokçu şirketler, ellerindeki dövizi satarak kurları aşağı çekebilir. TL’nin güçlenmesiyle firmalar, daha düşük maliyetle hammadde alma ve vadesi geldiğinde de borcunu daha düşük kurdan kapatma fırsatı yaratabilir.
Kur Korumalı’da şirketlerin vergi istisnası müddeti uzatıldı
Liralaşma siyasetine takviye gayesiyle dün değerli bir düzenleme daha yapıldı. Şirketlerin kur muhafazalı mevduattan hasılatlarındaki kurumlar vergisi istisnasının mühleti uzatıldı. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı sonucu’na göre; şirketlerin kur muhafazalı mevduattan elde ettikleri hasılatlar için uygulanan kurumlar vergisi istisnası, 30 Eylül tarihindeki bilançolar için de geçerli olacak.