Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 13. Büyükelçiler Konferansı’nda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin masadaki gücü olan Türk diplomasisinin, akil ve müşfik ataklarıyla global bir marka haline geldiğini belirtti.
Türkiye’ye yönelik 1984-2001 devrinde toplam 13,5 milyar dolar olan direkt yabancı yatırım fiyatının, 2002’den bu yana neredeyse 20 kata yaklaşan bir artışla 244 milyar dolara ulaştığını söz eden Nebati, büyükelçilerin de son devir ihracat sayılarında kaydedilen rekorların gerisinde büyük emekleri bulunduğunu vurguladı.
Nebati, birfazlaca ülkeyle hür ticaret ve tercihli ticaret muahedeleri imzalandığına işaret ederek, halihazırda 22 hür ticaret muahedesi yürürlükteyken yenileri için de müzakerelerin devam ettiğini belirtti. Nebati, Kovid-19 salgını ve daha sonrasında Rusya-Ukrayna Savaşı ile global ölçekte belirsizliklerin arttığı, ihtilafların barış ve istikrarı tehdit ettiği bir periyottan geçildiğini lisana getirerek, “Tüm bu kuvvetli sınamalar karşısında ülkemiz çabucak her alanda muvaffakiyetle ilerlemeye, yeni şartların getirdiği fırsatları en uygun biçimde değerlendirmeye devam ediyor.” dedi.
Avrupa Birliği üyelik sürecinin stratejik öncelik olmayı sürdürdüğünü tabir eden Nebati, bu süreci ıslahatlar, bağlantı, vize serbestisi ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi istikametinde ilerletmeye devam edeceklerini vurguladı.
İstanbul Finans Merkezinin de dünya çapındaki biroldukca finansal kuruluşa konut sahipliği yaparak Asya ile Avrupa içinde bir merkez olmayı hedeflediğine dikkati çeken Nebati, şu biçimde konuştu:
“Küresel diplomasinin son senelerda gördüğü en somut başarılardan birisi, yakın vakitte Sayın Cumhurbaşkanı’mızın faal teşebbüsleri kararında Rusya, Ukrayna ve Türkiye içinde imzalanarak süratle işler hale gelen Tahıl Sevkiyatı Muahedesi olmuştur. Bu açık bir Recep Tayyip Erdoğan tesiridir. Bu tarihi muahede, katıldığım G20 toplantılarında da en değerli gündem hususlarından biri olan global besin arz krizinin tesirlerini hafifçeletmesi bakımından son derece stratejik bir kıymete sahiptir. Cumhurbaşkanı’mızın diplomatik teşebbüsleri ve bakanımızın tertip kabiliyetiyle İstanbul’da, savaşan tarafların Recep Tayyip Erdoğan tesiriyle bir ortaya getirilmesiyle imzalanan mutabakat, Ukrayna depolarında biriken 20 milyon tonun üstündeki tahılın dünya piyasalarına sunulmasına imkan sağlamıştır. bu biçimdelikle tüm dünyada bilhassa hububat fiyatlarındaki arz istikametli baskıların hafifçelemesiyle birlikte meblağların gevşemesine bir arada şahit oluyoruz. Tahıl sevkiyatı mutabakatı ülkemizin stratejik aklının ve global sonuçlar üreten diplomatik muvaffakiyetlerinin en somut örneklerinden biri olmuştur.”
’Cari süreçler dengemizde inşallah hayli daha âlâ noktalara geleceğiz’
Türkiye’nin 2022 yılının birinci çeyreğinde de kuvvetli ve istikrarlı büyüme eğilimini sürdürdüğünü ve yüzde 7,3 büyüme oranıyla G20 ülkeleri içinde en yüksek oranda büyüyen 3. ülke olduğunu belirten Nebati, “Dünyanın en büyük iktisadı olan ABD iki çeyrek üst üste küçülerek teknik resesyona girmiştir, biroldukca gelişmiş ülkede resesyon ihtimali konuşulurken, 2022 yılının ikinci çeyreği ve daha sonrasına ait öncü göstergeler, ülkemizde ekonomik büyümenin devam ettiğine işaret ediyor. Hakikaten IMF, 2022-2023 yılları için global iktisattaki büyüme beklentilerini aşağı istikametli düşürürken, ülkemizin büyüme beklentilerini trendin karşıtı tarafta üst taraflı revize etmiştir.” tabirlerini kullandı.
Nebati, mevcut global kriz atmosferine ve dönemsel kimi bilgiler üzerinden karamsarlık yayma yarışına girenlere karşın büyüme, ihracat, turizm gelirleri ve istihdam artışı üzere kritik göstergeler bakımından elde edilen somut muvaffakiyetlerin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde verilen çabaların sonuçları olduğunu vurgulayarak şu biçimde devam etti:
“Bugün ülkemizin büyük potansiyelinin, milletimizin dirayet ve öz itimadının farkında olmayanlar, kendi karamsarlıklarını hiç bir biçimde teyit etmeyen tüm bu muvaffakiyetleri da asla söylem etmiyorlar. halbuki ekonomimiz güçlü global şartlara karşın dinamizmini koruyarak güçlenmeye devam ediyor. İhracatta kırdığımız rekorlar ve turizmdeki süratli toparlanma; global güç maliyetlerindeki sert artışlar kaynaklı cari süreçler istikrarındaki bozulmayı da sonlandırmıştır. Güç maliyetleri hariç tutulduğunda cari fazla vermeye devam ediyoruz. Bugün açıklanan haziran ayı bilgilerine bakılırsa bundan evvelki yılın tıpkı ayına kıyasla 1,4 milyar dolar artış kaydederek 3,1 milyar dolar fazla verilmiştir. Hakikaten, bu yılın ocak-haziran periyodunda güç hariç değerlendirildiğinde cari süreçler istikrarında 8,1 milyar dolar, yıllık bazdaki cari süreçler istikrarında de 35 milyar dolar fazla vermeyi başardık. Son haftalarda gevşeyen global güç meblağları düşüş trendini koruyarak olağanlaşmaya devam ederse, cari süreçler dengemizde de inşallah hayli daha âlâ noktalara geleceğiz. Kamu maliyesine baktığımızdaysa 2021 yılını yüzde 3’ün altındaki bütçe açığıyla kapatarak Maastricht Kriterini karşılayan az ülkelerden biri olduk.”
Sağlam ve ihtiyatlı kamu maliyesi siyasetleriyle Türkiye’nin dünya genelinden müspet ayrışmaya devam etiğini, bankacılık dalının de kuvvetli sermaye yapısı, yüksek faal kalitesi ve karlılık oranlarıyla öne çıktığını anlatan Nebati, “Değerli Büyükelçilerimiz, sizler bulunduğunuz ülkelerde nazaranv yapan en üst seviye hükümet temsilcilerisiniz. Ülkemizin çıkarlarını ve siyasetlerini temsil etmek üzere değerli roller üstleniyorsunuz. Bu kapsamda sizlerden istirhamım, ülkemizin kuvvetli makroekonomik temelini, sunduğu tüm fırsatları ve Türkiye İktisat Modeli’mizi misyonlu olduğunuz ülkelerdeki ilgili taraflara aktarmanızdır.” diye konuştu.
‘Enflasyonla çabamızı kararlılıkla sürdürüyoruz’
Türkiye’nin kuzeyinde baş gösteren savaşla birlikte artan enflasyonist baskı karşısında vatandaşları yalnız ve çaresiz bırakmadıklarını tabir eden Nebati, şunları kaydetti:
“Sabit fiyatlarda yaptığımız yüksek oranlı artışlara ek olarak vatandaşlarımızın en çok muhtaçlık duyduğu besin, elektrik, temel muhtaçlık unsurları üzere kalemlerde vergi indirimleri sağladık. Artan güç maliyetlerinden vatandaşlarımızın ve sanayicilerimizin en minimum seviyede etkilenmelerini sağlamak için doğal gaz ve elektrik üzere kalemleri yüksek oranlarda sübvanseye devam ediyoruz. Bugün kamuoyunda, devletimizin akaryakıtta dünya ortalamasının fazlaca üzerinde, astronomik vergiler aldığına dair son derece yanılgılı, hiç bir gerçekliği olmayan bir bilgi dolaşıyor. halbuki iktisat idaresi olarak uyguladığımız vergi siyasetleri kararında Türkiye bugün akaryakıt ve motorinde AB ülkelerinin tamamından daha düşük vergi alan ülke pozisyonuna gelmiştir. Akaryakıt ve motorinde ülkemizde uygulanan vergiler AB ortalamasından yaklaşık yüzde 14 daha düşük düzeydedir. Enflasyonla uğraşa yönelik yaptığımız vergi indirimleri ve düzenlemelerle bir arada 2021 yılında 154 milyar lira vergi gelirinden vazgeçmişken, bu yıl da aldığımız ek önlemlerle 251 milyar lira vergi gelirinden feragat etmiş durumdayız.”
Nebati, stratejik tarım ve besin mamüllerinden kimilerine yönelik dış ticaret önlemleri uyguladıklarını, ziraî üretim maliyetlerini azaltmaya ve ziraî üretimi artırmaya dönük GES yatırımlarını takviye kapsamına aldıklarını belirterek, ayrıyeten Rusya ile iş birliği halinde Mersin Akkuyu’da nükleer güç santrali inşasının devam ettiğini vurguladı. Güç üretmeye başladığında Türkiye’nin gereksiniminin yüzde 10’unu bu santralden elde etmeyi hedeflediklerinin altını çizen Nebati, “Karadeniz’de keşfettiğimiz 540 milyar metreküplük doğal gaz rezervini de inşallah 2023 yılından itibaren kullanıma almış olacağız. Tüm bu çalışmalarımız yardımıyla ilerleyen devirde son vakit içinderda yaşadığımız güç fiyatlarındaki çok artışlardan epey daha az etkileneceğiz.” dedi.
Finansal istikrarı güçlendirmek için biroldukça adım attıklarını lisana getiren Nebati, Türk lirasını daha cazip hale getirmek ve döviz kurlarındaki oynaklığı azaltmak emeliyle Kur Muhafazalı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesabı (KKM) uygulamasını başlattıklarını, bu uygulamayla Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ve Fed faiz artışlarının Türkiye iktisadı üstündeki olumsuz tesirini sonlandırdıklarını söylemiş oldu. Nebati, “Uygun maliyetli kredilerin yatırıma, ihracata ve istihdama yönlendirilecek biçimde hakikat firma ve alanlarla buluşmasını sağlayacak, enflasyondaki ataleti kıracak selektif kredi siyasetlerini ve makro-ihtiyati önlemleri de uygulamaya almaya devam ediyor, enflasyonla uğraşımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Nebati, “Yeşil Büyüme”nin değerine dikkati çekerek, “Bu kapsamda, Avrupa Yeşil Mutabakat Aksiyon Planı’nı yayımladık. Bu planla ülkemizin yeşil dönüşümünü destekleyen ve 2021’den 2027’ye kadar olan süreci belirleyen bir çerçeve oluşturuldu. Paris Mutabakatı’na taraf olduk. Ayrıyeten 2053 yılında net sıfır emisyona ulaşma amacımızı de deklare ettik. Yeşil dönüşüme finansman sağlamak hedefiyle yeşil finansmana yönelik değerli çalışmalar da gerçekleştiriyoruz.” diye konuştu.
Salgın daha sonrası süreçte tüm dünyanın, tedarik zincirlerinin bir daha kurgulandığı, üretim ve lojistik merkezlerinin tekrar belirlendiği, yeni bölgesel ittifakların kurulduğu, siyasi ve ekonomik arenanın bir daha formlandığı bir dönemeçten geçtiğine işaret eden Nebati, bu yeni periyotta Türkiye’nin global arenada daha fazla kelam sahibi olabilmesi için beşeri sermayeyi, jeostratejik pozisyonu ve öbür rekabetçi avantajları azami seviyede kullanabilecekleri adımlar atmaya devam ettiklerini bildirdi.
Türkiye’ye yönelik 1984-2001 devrinde toplam 13,5 milyar dolar olan direkt yabancı yatırım fiyatının, 2002’den bu yana neredeyse 20 kata yaklaşan bir artışla 244 milyar dolara ulaştığını söz eden Nebati, büyükelçilerin de son devir ihracat sayılarında kaydedilen rekorların gerisinde büyük emekleri bulunduğunu vurguladı.
Nebati, birfazlaca ülkeyle hür ticaret ve tercihli ticaret muahedeleri imzalandığına işaret ederek, halihazırda 22 hür ticaret muahedesi yürürlükteyken yenileri için de müzakerelerin devam ettiğini belirtti. Nebati, Kovid-19 salgını ve daha sonrasında Rusya-Ukrayna Savaşı ile global ölçekte belirsizliklerin arttığı, ihtilafların barış ve istikrarı tehdit ettiği bir periyottan geçildiğini lisana getirerek, “Tüm bu kuvvetli sınamalar karşısında ülkemiz çabucak her alanda muvaffakiyetle ilerlemeye, yeni şartların getirdiği fırsatları en uygun biçimde değerlendirmeye devam ediyor.” dedi.
Avrupa Birliği üyelik sürecinin stratejik öncelik olmayı sürdürdüğünü tabir eden Nebati, bu süreci ıslahatlar, bağlantı, vize serbestisi ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi istikametinde ilerletmeye devam edeceklerini vurguladı.
İstanbul Finans Merkezinin de dünya çapındaki biroldukca finansal kuruluşa konut sahipliği yaparak Asya ile Avrupa içinde bir merkez olmayı hedeflediğine dikkati çeken Nebati, şu biçimde konuştu:
“Küresel diplomasinin son senelerda gördüğü en somut başarılardan birisi, yakın vakitte Sayın Cumhurbaşkanı’mızın faal teşebbüsleri kararında Rusya, Ukrayna ve Türkiye içinde imzalanarak süratle işler hale gelen Tahıl Sevkiyatı Muahedesi olmuştur. Bu açık bir Recep Tayyip Erdoğan tesiridir. Bu tarihi muahede, katıldığım G20 toplantılarında da en değerli gündem hususlarından biri olan global besin arz krizinin tesirlerini hafifçeletmesi bakımından son derece stratejik bir kıymete sahiptir. Cumhurbaşkanı’mızın diplomatik teşebbüsleri ve bakanımızın tertip kabiliyetiyle İstanbul’da, savaşan tarafların Recep Tayyip Erdoğan tesiriyle bir ortaya getirilmesiyle imzalanan mutabakat, Ukrayna depolarında biriken 20 milyon tonun üstündeki tahılın dünya piyasalarına sunulmasına imkan sağlamıştır. bu biçimdelikle tüm dünyada bilhassa hububat fiyatlarındaki arz istikametli baskıların hafifçelemesiyle birlikte meblağların gevşemesine bir arada şahit oluyoruz. Tahıl sevkiyatı mutabakatı ülkemizin stratejik aklının ve global sonuçlar üreten diplomatik muvaffakiyetlerinin en somut örneklerinden biri olmuştur.”
’Cari süreçler dengemizde inşallah hayli daha âlâ noktalara geleceğiz’
Türkiye’nin 2022 yılının birinci çeyreğinde de kuvvetli ve istikrarlı büyüme eğilimini sürdürdüğünü ve yüzde 7,3 büyüme oranıyla G20 ülkeleri içinde en yüksek oranda büyüyen 3. ülke olduğunu belirten Nebati, “Dünyanın en büyük iktisadı olan ABD iki çeyrek üst üste küçülerek teknik resesyona girmiştir, biroldukca gelişmiş ülkede resesyon ihtimali konuşulurken, 2022 yılının ikinci çeyreği ve daha sonrasına ait öncü göstergeler, ülkemizde ekonomik büyümenin devam ettiğine işaret ediyor. Hakikaten IMF, 2022-2023 yılları için global iktisattaki büyüme beklentilerini aşağı istikametli düşürürken, ülkemizin büyüme beklentilerini trendin karşıtı tarafta üst taraflı revize etmiştir.” tabirlerini kullandı.
Nebati, mevcut global kriz atmosferine ve dönemsel kimi bilgiler üzerinden karamsarlık yayma yarışına girenlere karşın büyüme, ihracat, turizm gelirleri ve istihdam artışı üzere kritik göstergeler bakımından elde edilen somut muvaffakiyetlerin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde verilen çabaların sonuçları olduğunu vurgulayarak şu biçimde devam etti:
“Bugün ülkemizin büyük potansiyelinin, milletimizin dirayet ve öz itimadının farkında olmayanlar, kendi karamsarlıklarını hiç bir biçimde teyit etmeyen tüm bu muvaffakiyetleri da asla söylem etmiyorlar. halbuki ekonomimiz güçlü global şartlara karşın dinamizmini koruyarak güçlenmeye devam ediyor. İhracatta kırdığımız rekorlar ve turizmdeki süratli toparlanma; global güç maliyetlerindeki sert artışlar kaynaklı cari süreçler istikrarındaki bozulmayı da sonlandırmıştır. Güç maliyetleri hariç tutulduğunda cari fazla vermeye devam ediyoruz. Bugün açıklanan haziran ayı bilgilerine bakılırsa bundan evvelki yılın tıpkı ayına kıyasla 1,4 milyar dolar artış kaydederek 3,1 milyar dolar fazla verilmiştir. Hakikaten, bu yılın ocak-haziran periyodunda güç hariç değerlendirildiğinde cari süreçler istikrarında 8,1 milyar dolar, yıllık bazdaki cari süreçler istikrarında de 35 milyar dolar fazla vermeyi başardık. Son haftalarda gevşeyen global güç meblağları düşüş trendini koruyarak olağanlaşmaya devam ederse, cari süreçler dengemizde de inşallah hayli daha âlâ noktalara geleceğiz. Kamu maliyesine baktığımızdaysa 2021 yılını yüzde 3’ün altındaki bütçe açığıyla kapatarak Maastricht Kriterini karşılayan az ülkelerden biri olduk.”
Sağlam ve ihtiyatlı kamu maliyesi siyasetleriyle Türkiye’nin dünya genelinden müspet ayrışmaya devam etiğini, bankacılık dalının de kuvvetli sermaye yapısı, yüksek faal kalitesi ve karlılık oranlarıyla öne çıktığını anlatan Nebati, “Değerli Büyükelçilerimiz, sizler bulunduğunuz ülkelerde nazaranv yapan en üst seviye hükümet temsilcilerisiniz. Ülkemizin çıkarlarını ve siyasetlerini temsil etmek üzere değerli roller üstleniyorsunuz. Bu kapsamda sizlerden istirhamım, ülkemizin kuvvetli makroekonomik temelini, sunduğu tüm fırsatları ve Türkiye İktisat Modeli’mizi misyonlu olduğunuz ülkelerdeki ilgili taraflara aktarmanızdır.” diye konuştu.
‘Enflasyonla çabamızı kararlılıkla sürdürüyoruz’
Türkiye’nin kuzeyinde baş gösteren savaşla birlikte artan enflasyonist baskı karşısında vatandaşları yalnız ve çaresiz bırakmadıklarını tabir eden Nebati, şunları kaydetti:
“Sabit fiyatlarda yaptığımız yüksek oranlı artışlara ek olarak vatandaşlarımızın en çok muhtaçlık duyduğu besin, elektrik, temel muhtaçlık unsurları üzere kalemlerde vergi indirimleri sağladık. Artan güç maliyetlerinden vatandaşlarımızın ve sanayicilerimizin en minimum seviyede etkilenmelerini sağlamak için doğal gaz ve elektrik üzere kalemleri yüksek oranlarda sübvanseye devam ediyoruz. Bugün kamuoyunda, devletimizin akaryakıtta dünya ortalamasının fazlaca üzerinde, astronomik vergiler aldığına dair son derece yanılgılı, hiç bir gerçekliği olmayan bir bilgi dolaşıyor. halbuki iktisat idaresi olarak uyguladığımız vergi siyasetleri kararında Türkiye bugün akaryakıt ve motorinde AB ülkelerinin tamamından daha düşük vergi alan ülke pozisyonuna gelmiştir. Akaryakıt ve motorinde ülkemizde uygulanan vergiler AB ortalamasından yaklaşık yüzde 14 daha düşük düzeydedir. Enflasyonla uğraşa yönelik yaptığımız vergi indirimleri ve düzenlemelerle bir arada 2021 yılında 154 milyar lira vergi gelirinden vazgeçmişken, bu yıl da aldığımız ek önlemlerle 251 milyar lira vergi gelirinden feragat etmiş durumdayız.”
Nebati, stratejik tarım ve besin mamüllerinden kimilerine yönelik dış ticaret önlemleri uyguladıklarını, ziraî üretim maliyetlerini azaltmaya ve ziraî üretimi artırmaya dönük GES yatırımlarını takviye kapsamına aldıklarını belirterek, ayrıyeten Rusya ile iş birliği halinde Mersin Akkuyu’da nükleer güç santrali inşasının devam ettiğini vurguladı. Güç üretmeye başladığında Türkiye’nin gereksiniminin yüzde 10’unu bu santralden elde etmeyi hedeflediklerinin altını çizen Nebati, “Karadeniz’de keşfettiğimiz 540 milyar metreküplük doğal gaz rezervini de inşallah 2023 yılından itibaren kullanıma almış olacağız. Tüm bu çalışmalarımız yardımıyla ilerleyen devirde son vakit içinderda yaşadığımız güç fiyatlarındaki çok artışlardan epey daha az etkileneceğiz.” dedi.
Finansal istikrarı güçlendirmek için biroldukça adım attıklarını lisana getiren Nebati, Türk lirasını daha cazip hale getirmek ve döviz kurlarındaki oynaklığı azaltmak emeliyle Kur Muhafazalı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesabı (KKM) uygulamasını başlattıklarını, bu uygulamayla Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ve Fed faiz artışlarının Türkiye iktisadı üstündeki olumsuz tesirini sonlandırdıklarını söylemiş oldu. Nebati, “Uygun maliyetli kredilerin yatırıma, ihracata ve istihdama yönlendirilecek biçimde hakikat firma ve alanlarla buluşmasını sağlayacak, enflasyondaki ataleti kıracak selektif kredi siyasetlerini ve makro-ihtiyati önlemleri de uygulamaya almaya devam ediyor, enflasyonla uğraşımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Nebati, “Yeşil Büyüme”nin değerine dikkati çekerek, “Bu kapsamda, Avrupa Yeşil Mutabakat Aksiyon Planı’nı yayımladık. Bu planla ülkemizin yeşil dönüşümünü destekleyen ve 2021’den 2027’ye kadar olan süreci belirleyen bir çerçeve oluşturuldu. Paris Mutabakatı’na taraf olduk. Ayrıyeten 2053 yılında net sıfır emisyona ulaşma amacımızı de deklare ettik. Yeşil dönüşüme finansman sağlamak hedefiyle yeşil finansmana yönelik değerli çalışmalar da gerçekleştiriyoruz.” diye konuştu.
Salgın daha sonrası süreçte tüm dünyanın, tedarik zincirlerinin bir daha kurgulandığı, üretim ve lojistik merkezlerinin tekrar belirlendiği, yeni bölgesel ittifakların kurulduğu, siyasi ve ekonomik arenanın bir daha formlandığı bir dönemeçten geçtiğine işaret eden Nebati, bu yeni periyotta Türkiye’nin global arenada daha fazla kelam sahibi olabilmesi için beşeri sermayeyi, jeostratejik pozisyonu ve öbür rekabetçi avantajları azami seviyede kullanabilecekleri adımlar atmaya devam ettiklerini bildirdi.