Avrupa Komisyonu’nda 10 Kasım’da konuşulan bir plana bakılırsa, Ukrayna için yaklaşık 18 milyar euro ekonomik yardım tasarısı sunulacağının açıklamasıyla kıtada ipler gerildi. Türk Devletleri Teşkilatı 9. Zirvesi için Semerkant’ta bulunan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, bugün yaptığı açıklamada Avrupa Komisyonu’nun sonucunı eleştirerek, birliğin ekonomik durumuna dikkat çekti. “AB’nin Rusya’ya karşı sert yaptırımları sadece Avrupa iktisadını zayıflatıyor, ekonomilerimiz süratle resesyona hakikat ilerliyor” diyen Orban’a bakılırsa, Avrupa, dış siyasette kendi evvelarini belirleyebilecek ferdi bir iradeye sahip olmaması niçiniyle ABD’nin dış siyasetini desteklemeye devam ediyor. Virginia merkezli Politico ise Macaristan’ın Ukrayna’ya yönelik para yardımı paketini engelleme sonucunın Brüksel’i kızdırdığı savında bulundu. Yayınlanan makaleye bakılırsa, AB büyükelçileri toplantısında Macaristan’ın para yardımını desteklemeyeceği de argümanlar içinde.
Ukrayna’ya yardım paketi açıklayan AB’de ekonomik kriz süratle tırmanıyor
Halihazırda en azından 2023‘ün birinci çeyreğinin sonuna kadar resesyonda olacağı için Avrupa’nın sert bir kışla karşı karşıya kalacağı ikazları yapılırken, öbür yandan da hayat pahalılığına karşı protestolara sahne olunan kıtada, cari yıl için enflasyon varsayımı yüzde 9.3’e yükseltildi. Avrupa Komitesi’nin evvelki kestiriminde bu sayılar AB’de yüzde 8.3, Euro bölgesinde yüzde 7.6 olarak var iseyılmıştı. Daha önce Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ‘Rusya’yı denetim altına alma ve zayıflatma politikası’ çerçevesinde uygulanan yaptırımların küresel ekonomiye önemli bir darbe vuracağı ikazında bulunmuştu.
ABD’de bile mevcut ekonomik durumun sarsıntıları, ‘Ukrayna’ya dayanağın kesilmesi’ ile birlikte çoğunlukla gündeme geliyor. Cumhuriyetçilerin Kongre’nin iki kanadından en az birinin denetimini ele geçirmesi durumunda, Beyaz Saray danışmanları, Kiev makamlarının Ukrayna’ya yardımın sona erme mümkünlüğünün farkında olduğunu söylemiş oldu. O denli ki, “Önce Amerika” sloganı ile dış siyasetlerine taraf verdiklerini belirten Cumhuriyetçiler de hem parti tabanında birebir vakitte parti ortasında Ukrayna’ya dayanağın azaldığını vurguluyor. Ayrıyeten Batı basını da, güç ve besin meblağları, enflasyon ve faiz oranlarının yükseldikçe Cumhuriyetçilerin Ukrayna’ya yönelik heveslerini süratle kaybettiğini yazarken, başka yandan ABD müttefiklerinin ‘Ukrayna’ya karşı yorgunluk’ hissetmeye başladığı manşetlere yansıyor.
Konu hakkında Sputnik’in sorularını yanıtlayan ekonomist Bartu Soral’a nazaran, Batılı ülkelerde Ukrayna’ya para yardımı konusunda itirazların yükselmesinin ana sebebini anlamak için mevcut ekonomik durumlarına ve Rusya’ya karşı uyguladıkları yaptırımlara bakmak gerekiyor.
‘Rusya’ya uygulanan yaptırımların dönüp Avrupa’yı vuracağını biliyorduk’
Donbass operasyonunun başlamasıyla birlikte Batı dünyasının Moskova’ya uyguladığı yaptırımlara dikkat çeken Soral, “NATO’ya dahil olan Avrupa Birliği ülkeleri, 24 Şubat’ta başlayan harekata karşı ABD’nin baskısıyla Rusya’ya inanılmaz yaptırımlar uyguladı. Bu yaptırımlar ilan edildiğinde hiç birinin gerçekçi olmadığını ve zati dönüp Avrupa’yı vuracağını belirtmiştik. Zira gerçek iktisat Anglo-saksonların karşılıksız bastıkları para üzerinden dönen neo-liberal finansal süreçlerden çok farklı. Doğu, Batı’ya gerçek iktisadın, doğalgaz, petrol ve kömür üzere fosil yakıtlar, üretim ve kıymetli madenlere dayalı olduğunu öğretiyor. Dünya iktisadı %80 oranında fosil yakıta bağlıyken ve bu alanda Rusya ve müttefik ülkeleri güçlü, Batı ise mahrumken bu yaptırımların esasen Batı’yı vuracağı epeyce açıktı” dedi.
‘Avrupa’da güç fiyatlarındaki yükselişle bir arada sanayi eserleri ve besinin da meblağları yükseldi’
AB yaptırımları devreye girdikten daha sonra Avrupa’da güç meblağlarının yılbaşından bu ay başına kadar yüzde 140’ın üstünde yükseldiğine dikkat çeken Soral, “ötürüsıyla AB’nin üretim üssü olan Almanya’da iktisat yavaşlamaya, sanayi üretimi gerilemeye başladı. Zira bu derece artan güç maliyetlerini işletme sermayesinden karşılayamazlardı. Artan maliyetler eser fiyatlarına yansıdı. Almanya pazar kaybetmeye başladı. İşletmeler ya üretimi yavaşlattı yahut durdurdu. Aylık 20 milyar euro civarında olan dış ticaret fazlası hızla gerileyerek ayda 3 milyar euro düzeyine indi. Almanya’nın kaybettiği pazar hissesini Çin, Hindistan, Türkiye ve öteki Asya ülkeleri doldurdu. Örneğin Rusya’ya, Çin’den daha sonra ikinci sıradaki ithalat ülkesi Almanya, bu sırayı Türkiye’ye kaybetti. Avrupa Birliği dış ticaret bilgileri olayın ne derece çarpıcı olduğunu gösteriyor. AB, Ocak-Ağustos 2022 periyodunda 309.6 milyar euro dış ticaret açığı verdi” dedi ve ekledi:
“halbuki 2021’in birebir devrinde 91.8 milyar euro fazla vermişti. Dış ticarette yaklaşık 400 milyar euro aleyhte durum oluşmuş. Ana sebep 2021 yılında 152 milyar euro olan güç dış ticaret açığının 2022 yılında 423 milyar euroya yükselmesi. Lakin yalnızca güç değil, AB, makina, araç ve başka sanayi mamüllerinin dış ticaretinde de geriliyor. 2021 yılının Ocak-Ağustos periyodunda makine ve araç alanında 115.2 milyar euro dış ticaret fazlası verirken 2022’nin birebir devrinde fazla 73.5 milyar euroya gerilemiş. Öbür Sanayi Eserleri kaleminde ise dış ticaret açığı 2021 yılında 10.9 milyar euroyken 2022 yılında 71.8 milyar euroya yükselmiş. Yani AB endüstrisi yaptırımlarla birlikte çok hasar almış görünüyor. Bakınız 2022 Ocak-Ağustos devri ile 2021’in birebir devrini karşılaştırınca Avrupa Birliği’nin Çin’e karşı dış ticaret açığı 139.8 milyar euro 259 milyar auroya; Rusya’ya karşı dış ticaret açığı 37.3 milyar eurodan 115 milyar euroya ve Norveç’e karşı dış ticaret açığı 2.6 milyar eurodan 60.1 milyar auroya yükselmiş. Alışılmış olay yalnızca sanayi değil, güç fiyatlarındaki yükselişle bir arada sanayi eserleri ve besin fiyatları da yükseldi. Avrupa bugüne kadar yüzde 1 enflasyon görürken, şimdilerde yüzde 10’ enflasyonu yaşıyor.”
‘Avrupa ayakta, AB’de bir hayli siyasetçinin daha tasfiye olacağına şahit olacağız’
AB’nin hem endüstride rekabet avantajını ve pazar hissesini kaybettiğini hem sakinlik ve enflasyonu yaşadığını tıpkı vakitte ısınma sorunu ile karşı karşıya kaldığını belirten Soral şunları aktardı:
“Basın göstermese de bütün Avrupa ayakta. Kış başlıyor, soğuklar geldi. AB ülkeleri vatandaşlarının temel reaksiyonu Mart sonunda sokağa yansıyacak. AB’nin Ukrayna’ya yardım paketi diye ortaya koyduğu şeye Macaristan haklı olarak itiraz ediyor. Diyor ki, ‘Biz niçin bu yaptırımları uyguluyoruz? Biz niçin ABD’nin savaşına dahil olduk? Ekonomik durumumuz ortada Bu kadar güç kaybına uğrarken ben niçin ayrıyeten bir yardım paketi onaylayayım?’ diyor. Açıkçası, AB tahminen siyasi bir birlik olarak devamlılığını sürdürebilir ancak para birliğini sürdürebilmesi çok sıkıntı. Avrupa’nın para birliğini sürdürebilmesi hayli zorken artık ortaya çıkan bu görüntü ile AB’de bir epeyce siyasetçinin daha tasfiye olacağına şahit olacağız.”
‘Avrupa’nın Ukrayna’dan daha fazla para yardımına muhtaçlığı var’
Diğer yanda AB’yi ‘yöneten ve yönlendiren ABD’nin de sıkıntı durumda olduğuna vurgu yapan Soral, “Biden’ın neo-con/neo-liberal grubu orta seçimlerde mağlubiyete uğradı. Yayılmacı, emperyal bakış açısı şahin olan bu klik ABD derin devletinde hakim bir yapı. Lakin Trump birinci seçimde tekrar Lider olacak üzere görünüyor. Bu durum global düzlemde kartları yine karar. Şahin emperyal siyasetlerin önceliği yerini içe dönük bir hasar tamiratına bırakır. ABD’de gelir dağılımı fazlaca bozuk. Kamu borcu 3.1 trilyon dolar. Hane halkı borçluluk oranı yüzde 180. Bu datalar ABD için kaynakların hudutlu olduğunu gösteriyor. Toplum huzursuz. Eğitim ve sıhhat üzere temel insan hakkı olan hizmetler bile paralı. Bunun üzerine faizleri de artırdıkları için bütün hane halklarına artı bir yük gelmiş oldu. Bu ekonomik durumda Avrupa’nın Ukrayna’dan daha fazla para yardımına gereksinimi var. ABD’deki orta seçim sonuçları da savaş taraftarlarının aleyhine oldu. Sonuç olarak, Ukrayna’ya para yardımı yapıp bu savaşı sürdürmenin Avrupa’ya yararı değil ziyanı oluyor. Onun için Orban’ın reaksiyonu son derece rasyonel bir reaksiyon. Zira vaziyet ortada” tabirlerini kullandı
Ukrayna’ya yardım paketi açıklayan AB’de ekonomik kriz süratle tırmanıyor
Halihazırda en azından 2023‘ün birinci çeyreğinin sonuna kadar resesyonda olacağı için Avrupa’nın sert bir kışla karşı karşıya kalacağı ikazları yapılırken, öbür yandan da hayat pahalılığına karşı protestolara sahne olunan kıtada, cari yıl için enflasyon varsayımı yüzde 9.3’e yükseltildi. Avrupa Komitesi’nin evvelki kestiriminde bu sayılar AB’de yüzde 8.3, Euro bölgesinde yüzde 7.6 olarak var iseyılmıştı. Daha önce Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ‘Rusya’yı denetim altına alma ve zayıflatma politikası’ çerçevesinde uygulanan yaptırımların küresel ekonomiye önemli bir darbe vuracağı ikazında bulunmuştu.
ABD’de bile mevcut ekonomik durumun sarsıntıları, ‘Ukrayna’ya dayanağın kesilmesi’ ile birlikte çoğunlukla gündeme geliyor. Cumhuriyetçilerin Kongre’nin iki kanadından en az birinin denetimini ele geçirmesi durumunda, Beyaz Saray danışmanları, Kiev makamlarının Ukrayna’ya yardımın sona erme mümkünlüğünün farkında olduğunu söylemiş oldu. O denli ki, “Önce Amerika” sloganı ile dış siyasetlerine taraf verdiklerini belirten Cumhuriyetçiler de hem parti tabanında birebir vakitte parti ortasında Ukrayna’ya dayanağın azaldığını vurguluyor. Ayrıyeten Batı basını da, güç ve besin meblağları, enflasyon ve faiz oranlarının yükseldikçe Cumhuriyetçilerin Ukrayna’ya yönelik heveslerini süratle kaybettiğini yazarken, başka yandan ABD müttefiklerinin ‘Ukrayna’ya karşı yorgunluk’ hissetmeye başladığı manşetlere yansıyor.
Konu hakkında Sputnik’in sorularını yanıtlayan ekonomist Bartu Soral’a nazaran, Batılı ülkelerde Ukrayna’ya para yardımı konusunda itirazların yükselmesinin ana sebebini anlamak için mevcut ekonomik durumlarına ve Rusya’ya karşı uyguladıkları yaptırımlara bakmak gerekiyor.
‘Rusya’ya uygulanan yaptırımların dönüp Avrupa’yı vuracağını biliyorduk’
Donbass operasyonunun başlamasıyla birlikte Batı dünyasının Moskova’ya uyguladığı yaptırımlara dikkat çeken Soral, “NATO’ya dahil olan Avrupa Birliği ülkeleri, 24 Şubat’ta başlayan harekata karşı ABD’nin baskısıyla Rusya’ya inanılmaz yaptırımlar uyguladı. Bu yaptırımlar ilan edildiğinde hiç birinin gerçekçi olmadığını ve zati dönüp Avrupa’yı vuracağını belirtmiştik. Zira gerçek iktisat Anglo-saksonların karşılıksız bastıkları para üzerinden dönen neo-liberal finansal süreçlerden çok farklı. Doğu, Batı’ya gerçek iktisadın, doğalgaz, petrol ve kömür üzere fosil yakıtlar, üretim ve kıymetli madenlere dayalı olduğunu öğretiyor. Dünya iktisadı %80 oranında fosil yakıta bağlıyken ve bu alanda Rusya ve müttefik ülkeleri güçlü, Batı ise mahrumken bu yaptırımların esasen Batı’yı vuracağı epeyce açıktı” dedi.
‘Avrupa’da güç fiyatlarındaki yükselişle bir arada sanayi eserleri ve besinin da meblağları yükseldi’
AB yaptırımları devreye girdikten daha sonra Avrupa’da güç meblağlarının yılbaşından bu ay başına kadar yüzde 140’ın üstünde yükseldiğine dikkat çeken Soral, “ötürüsıyla AB’nin üretim üssü olan Almanya’da iktisat yavaşlamaya, sanayi üretimi gerilemeye başladı. Zira bu derece artan güç maliyetlerini işletme sermayesinden karşılayamazlardı. Artan maliyetler eser fiyatlarına yansıdı. Almanya pazar kaybetmeye başladı. İşletmeler ya üretimi yavaşlattı yahut durdurdu. Aylık 20 milyar euro civarında olan dış ticaret fazlası hızla gerileyerek ayda 3 milyar euro düzeyine indi. Almanya’nın kaybettiği pazar hissesini Çin, Hindistan, Türkiye ve öteki Asya ülkeleri doldurdu. Örneğin Rusya’ya, Çin’den daha sonra ikinci sıradaki ithalat ülkesi Almanya, bu sırayı Türkiye’ye kaybetti. Avrupa Birliği dış ticaret bilgileri olayın ne derece çarpıcı olduğunu gösteriyor. AB, Ocak-Ağustos 2022 periyodunda 309.6 milyar euro dış ticaret açığı verdi” dedi ve ekledi:
“halbuki 2021’in birebir devrinde 91.8 milyar euro fazla vermişti. Dış ticarette yaklaşık 400 milyar euro aleyhte durum oluşmuş. Ana sebep 2021 yılında 152 milyar euro olan güç dış ticaret açığının 2022 yılında 423 milyar euroya yükselmesi. Lakin yalnızca güç değil, AB, makina, araç ve başka sanayi mamüllerinin dış ticaretinde de geriliyor. 2021 yılının Ocak-Ağustos periyodunda makine ve araç alanında 115.2 milyar euro dış ticaret fazlası verirken 2022’nin birebir devrinde fazla 73.5 milyar euroya gerilemiş. Öbür Sanayi Eserleri kaleminde ise dış ticaret açığı 2021 yılında 10.9 milyar euroyken 2022 yılında 71.8 milyar euroya yükselmiş. Yani AB endüstrisi yaptırımlarla birlikte çok hasar almış görünüyor. Bakınız 2022 Ocak-Ağustos devri ile 2021’in birebir devrini karşılaştırınca Avrupa Birliği’nin Çin’e karşı dış ticaret açığı 139.8 milyar euro 259 milyar auroya; Rusya’ya karşı dış ticaret açığı 37.3 milyar eurodan 115 milyar euroya ve Norveç’e karşı dış ticaret açığı 2.6 milyar eurodan 60.1 milyar auroya yükselmiş. Alışılmış olay yalnızca sanayi değil, güç fiyatlarındaki yükselişle bir arada sanayi eserleri ve besin fiyatları da yükseldi. Avrupa bugüne kadar yüzde 1 enflasyon görürken, şimdilerde yüzde 10’ enflasyonu yaşıyor.”
‘Avrupa ayakta, AB’de bir hayli siyasetçinin daha tasfiye olacağına şahit olacağız’
AB’nin hem endüstride rekabet avantajını ve pazar hissesini kaybettiğini hem sakinlik ve enflasyonu yaşadığını tıpkı vakitte ısınma sorunu ile karşı karşıya kaldığını belirten Soral şunları aktardı:
“Basın göstermese de bütün Avrupa ayakta. Kış başlıyor, soğuklar geldi. AB ülkeleri vatandaşlarının temel reaksiyonu Mart sonunda sokağa yansıyacak. AB’nin Ukrayna’ya yardım paketi diye ortaya koyduğu şeye Macaristan haklı olarak itiraz ediyor. Diyor ki, ‘Biz niçin bu yaptırımları uyguluyoruz? Biz niçin ABD’nin savaşına dahil olduk? Ekonomik durumumuz ortada Bu kadar güç kaybına uğrarken ben niçin ayrıyeten bir yardım paketi onaylayayım?’ diyor. Açıkçası, AB tahminen siyasi bir birlik olarak devamlılığını sürdürebilir ancak para birliğini sürdürebilmesi çok sıkıntı. Avrupa’nın para birliğini sürdürebilmesi hayli zorken artık ortaya çıkan bu görüntü ile AB’de bir epeyce siyasetçinin daha tasfiye olacağına şahit olacağız.”
‘Avrupa’nın Ukrayna’dan daha fazla para yardımına muhtaçlığı var’
Diğer yanda AB’yi ‘yöneten ve yönlendiren ABD’nin de sıkıntı durumda olduğuna vurgu yapan Soral, “Biden’ın neo-con/neo-liberal grubu orta seçimlerde mağlubiyete uğradı. Yayılmacı, emperyal bakış açısı şahin olan bu klik ABD derin devletinde hakim bir yapı. Lakin Trump birinci seçimde tekrar Lider olacak üzere görünüyor. Bu durum global düzlemde kartları yine karar. Şahin emperyal siyasetlerin önceliği yerini içe dönük bir hasar tamiratına bırakır. ABD’de gelir dağılımı fazlaca bozuk. Kamu borcu 3.1 trilyon dolar. Hane halkı borçluluk oranı yüzde 180. Bu datalar ABD için kaynakların hudutlu olduğunu gösteriyor. Toplum huzursuz. Eğitim ve sıhhat üzere temel insan hakkı olan hizmetler bile paralı. Bunun üzerine faizleri de artırdıkları için bütün hane halklarına artı bir yük gelmiş oldu. Bu ekonomik durumda Avrupa’nın Ukrayna’dan daha fazla para yardımına gereksinimi var. ABD’deki orta seçim sonuçları da savaş taraftarlarının aleyhine oldu. Sonuç olarak, Ukrayna’ya para yardımı yapıp bu savaşı sürdürmenin Avrupa’ya yararı değil ziyanı oluyor. Onun için Orban’ın reaksiyonu son derece rasyonel bir reaksiyon. Zira vaziyet ortada” tabirlerini kullandı